'EU moet gezamenlijk geld lenen vanwege energiecrisis'

• Aïda Brands

  redacteur Brussel

De Europese Unie moet net als tijdens de coronacrisis gezamenlijk geld lenen. Zo kunnen ook armere landen de kosten van de energiecrisis betalen. Dat schrijven de Eurocommissarissen Thierry Breton en Paolo Gentiloni in een opiniestuk dat onder meer in NRC staat. Op die manier willen ze dat alle EU-landen de middelen hebben om bedrijven en burgers door de energiecrisis te loodsen.

Er moet volgens de bestuurders een nieuw fonds komen. De energiecrisis vraagt wederom om Europese solidariteit, schrijven ze. "We doen het beter en beschermen onze medeburgers beter als we solidair zijn."

Ze schreven het opiniestuk nadat Duitsland een steunpakket van 200 miljard euro had gepresenteerd ter compensatie voor de hoge energierekening van het bedrijfsleven en huishoudens. Veel landen zijn niet in staat zulke bedragen op te hoesten om bedrijven en burgers te beschermen tegen de hoge inflatie.

Waar komt het geld vandaan?

Voor het fonds wil de Europese Commissie geld inzamelen door obligaties uit te geven op de Europese kapitaalmarkt, net zoals bij het coronaherstelfonds in 2020. De rente en het aflossen kan dan betaald worden met geld uit de Europese begroting, geld van de Europese belastingbetaler dus.

Nederland is altijd heel huiverig geweest als het gaat om een gezamenlijke EU-lening. Omdat het tot een van de rijkere landen behoort, zal het een relatief klein deel uit het fonds krijgen en tegelijkertijd waarschijnlijk meer geld aan de EU moeten afdragen om de lening te financieren.

'Oneerlijk speelveld'

Toch is het Nederlandse standpunt niet per se de juiste benadering, zegt Harald Benink. Hij is hoogleraar Banking and Finance aan de universiteit van Tilburg en tevens voorzitter van een groep Europese vakgenoten. Benink is een voorstander van zulke Europese fondsen. "Bedrijven in Italië kunnen net zomin iets doen aan de hoge energieprijzen als Duitse bedrijven", zegt hij.

"Als bijvoorbeeld Zuid-Europese landen in economisch zwaar weer komen door de energiecrisis, dan verliest Nederland ook een belangrijke afzetmarkt." Volgens Benink kan een gebrek aan solidariteit ertoe leiden dat een gezond bedrijf in Italië failliet gaat door de energiecrisis, terwijl een Duits bedrijf dat veel minder gezond is, tegelijk kan blijven draaien door de overheidssteun. "Dit gaat in tegen de gedachten van eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld in Europa", zegt Benink.

Voorlopig nog geen fonds

Het opiniestuk van de twee Eurocommissarissen betekent niet dat er direct een fonds komt. De EU-landen zijn er nog over verdeeld. Volgens het Nederlandse kabinet is een gezamenlijke lening op dit moment nog niet aan de orde.

Minister Kaag van Financiën zegt het stuk te hebben gelezen. "Er zijn nog miljarden en miljarden in andere fondsen. Ik denk niet dat het nodig is bij elke crisis een nieuw fonds op te richten." Zo zou er nog geld beschikbaar zijn uit het coronaherstelfonds dat gebruikt kan worden om de armere landen bij te staan. Ook Duitsland heeft aangegeven eerst ander geld dat al beschikbaar is te willen gebruiken voordat er opnieuw geleend wordt.