Shinzo Abe wordt begraven, kritiek op Japanse oud-premier zwelt aan
"Het is belachelijk, dat deze man een staatsbegrafenis krijgt," zegt een van de honderden demonstranten die zich verzameld hebben voor het drukke Shinjuku station in het midden van Tokio. Morgen is de staatsbegrafenis van de doodgeschoten Japanse oud-premier Shinzo Abe, maar de schok van de aanslag twee maanden geleden is inmiddels omgeslagen in woede. Alleen is die niet gericht op de aanslagpleger, maar op de politieke partij waar de oud-premier jarenlang leiding aan gaf.
Tetsuya Yamagami, de man die oud-premier Abe midden op straat doodschoot tijdens een verkiezingsspeech, claimde dat hij het deed vanwege banden tussen de politicus en de Verenigingskerk. Dat is een religieuze sekte die beter bekend is als de moonies, een verwijzing naar de oprichter ervan, de Zuid-Koreaanse dominee Moon. De moeder van de dader zou gedwongen zijn geweest grote bedragen te doneren aan de kerk, met als gevolg dat de familie in armoede moest leven.
Het was daarom ongemakkelijk voor de Liberaal Democratische Partij, de regerende partij van Japan, dat deze beschuldiging waar bleek te zijn. Niet alleen Abe, maar ook zijn vader en zijn grootvader onderhielden innige banden met de sekte. Bijna de helft van de parlementsleden van de partij blijkt zelfs een connectie met de moonies te hebben. Inmiddels is meer dan 60 procent van de Japanners tegen de staatsbegrafenis.
In het buitenland geliefd, in het binnenland gehaat
Wereldleiders verzamelen zich om de plechtigheden bij te wonen en hun steun uit te spreken aan Japan. In de wijk waar de begrafenis wordt gehouden zijn veel wegen afgezet en lopen extra politieagenten op straat. De Amerikaanse vicepresident Kamala Harris en de Indiase president Narendra Modi staan op de gastenlijst. Voor Nederland komt minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken naar Tokio.
In de internationale media spreekt men veelal positief over de nalatenschap van de oud-premier. Maar het contrast tussen de internationale waardering en zijn binnenlandse populariteit is opmerkelijk. "In Japan is hij juist controversieel," zegt Koichi Nakano, professor in de politieke wetenschappen aan Sophia Universiteit in Tokio. "Omdat premier Kishida besloten heeft de staatsbegrafenis pas twee maanden na zijn dood te organiseren, heeft de Japanse bevolking behoorlijk de tijd gehad om na te denken over wat Abe nou precies heeft klaargespeeld."
De conclusie: weinig goeds. "Vriendjespolitiek, omkoopschandalen, het compleet lak hebben aan democratische principes en de grondwet, noem het maar op. Het feit dat meneer Abe ook nog eens een innige band had met de Verenigingskerk was de druppel die de emmer deed overlopen," legt Nakano uit.
Om de hoek bij de begrafenis houden demonstranten borden omhoog waarop leuzen staan als "Abe hangt een sekte aan!" en "Deze begrafenis is reclame voor de Verenigingskerk!" Eenstemmig schreeuwen ze "Stop de begrafenis!"
'Moonies zijn gewetenloos'
Yasuo Kawai is advocaat in Tokio en hij heeft tientallen slachtoffers van de Verenigingskerk vertegenwoordigd in de rechtszaal. "Het zijn uitbuiters", zegt hij. "Een van mijn cliënten was een rijke man, een makelaar met meerdere huizen. Hij is langzaamaan de kerk in getrokken. Hij raakte zijn huizen, zijn auto, en uiteindelijk zijn familie kwijt, en eindigde daarbij in de schulden. Alles ging naar de kerk."
Volgens Kawai komt dit vaker voor, "het verhaal van de moeder van de aanslagpleger heb ik al te vaak voorbij horen komen. De moonies zijn gewetenloos", zegt hij.
Voor slachtoffers is het daarom extra pijnlijk dat Abe een staatsbegrafenis krijgt. "Dit verhoogt het aanzien van de kerk, die kunnen zeggen dat ze invloedrijk zijn en dat lid worden voordelen met zich meebrengt," legt Kawai uit.
Duurder dan de begrafenis van Elizabeth II
De connecties tussen parlementsleden en de moonies zijn niet de enige reden dat Japanners zich tegen de staatsbegrafenis hebben gekeerd. "Je kunt het je niet voorstellen, maar deze begrafenis kost meer dan de begrafenis van de koningin van Engeland," zegt een van de demonstranten beschuldigend.
Het is een populaire aantijging onder mensen die tegen de begrafenis zijn. "Dat geld had ook naar ons gekund. De Japanse bevolking," vervolgt ze gefrustreerd. Volgens de overheid gaat de plechtigheid ruim 11 miljoen euro kosten.
