Eritrea mobiliseert troepen, 'kan genadeklap zijn voor mensen Tigray'

• Eva de Vries

  redacteur Buitenland

De regering in Eritrea heeft mannen onder de 55 opgeroepen om mee te vechten tegen het Volksbevrijdingsleger van Tigray, in het noorden van Ethiopië. Op verschillende plekken langs de grens wordt hard gevochten, meldde een woordvoerder van het Volksbevrijdingsleger. De 20.000 extra militairen zouden zich voegen bij de Eritrese troepen die al aanwezig zijn.

De Eritrese mobilisatie volgt op de escalatie van het conflict vorige maand na een maandenlange wapenstilstand.

Vorige maand noemde de topman van de Wereldgezondheidsorganisatie het conflict de grootste humanitaire ramp van dit moment.

"Dit kan de genadeklap betekenen voor de Tigrese bevolking", zegt Mirjam van Reisen, hoogleraar internationale betrekkingen en gespecialiseerd in de regio. "Die wordt nu volledig in het nauw gedreven en van alle kanten belaagd. Vanuit het westen en noorden door Eritrese troepen, en vanuit het zuiden door het Ethiopische regeringsleger."

De komst van meer Eritrese troepen jaagt niet alleen de bevolking in Tigray angst aan, het verontrust ook Tigreërs in de diaspora. "Ik volg de ontwikkelingen op de voet", zegt Sami (uit veiligheidsoverwegingen noemen we alleen zijn voornaam). Hij woont al jaren in Nederland, maar heeft nog veel familie in Tigray. "Eritrea heeft een slechte naam. Ze moorden, gebruiken seksueel geweld en maken alles met de grond gelijk. Ze haten ons."

Aartsvijanden

Ook volgens Van Reisen zijn Eritrea en Tigray al heel lang aartsvijanden. "Eritrea voert een haatcampagne tegen de Tigreërs. Terwijl ze dus dezelfde taal spreken, dezelfde cultuur hebben, en eigenlijk buren zijn. Tigreërs krijgen de schuld van alles dat niet goed gaat in Eritrea."

Daarbij dient de aanwezigheid van Eritrese troepen in Tigray nog een ander belang. "Eritrea is vooral uit op instabiliteit in de hele regio, om zo de eigen positie te versterken", zegt Van Reisen. Ook al heeft Ethiopië geen baat bij een instabiele regio, het maakt alsnog graag gebruik van Eritrea als bondgenoot. De Eritreeërs helpen immers om de Tigreërs te verslaan. "Zo komt het doel van Ethiopië, opnieuw de macht over de provincie Tigray, sneller dichterbij."

'Mensen van huis meegenomen'

Hoewel Eritrea potdicht zit, komt er volgens Van Reisen wel informatie over de mobilisatie naar buiten. "Zo worden mensen van huis meegenomen, jongeren gaan naar militaire trainingskampen en kerkgangers worden zelfs uit diensten geplukt en naar het front gestuurd."

De Eritrese regering zelf ontkent de mobilisatie en ook de Ethiopische machthebbers reppen er niet over. Maar begin deze week bevestigde zowel de Amerikaanse VN-gezant voor de Hoorn van Afrika als de Canadese regering de verplaatsing van Eritrese troepen. De EU veroordeelt de mobilisatie en zegt dat extra militairen alleen maar leiden tot verdere escalatie van het conflict.

Hulp- en mensenrechtenorganisaties waarschuwen al tijden voor de situatie in het gebied. Tigray is grotendeels afgesloten van de buitenwereld. Telefoon- en internetverbindingen doen het niet, bankverkeer is niet mogelijk, er is geen elektriciteit en voedsel is bijna niet te krijgen. Hulpverleners en journalisten hebben nauwelijks toegang tot het gebied.

Honger als wapen

De afgelopen tijd is de situatie in Tigray snel verslechterd. Sinds het begin van de burgeroorlog zijn oorlogsmisdaden gepleegd door alle partijen in het conflict, dus ook door Tigrese troepen, staat in een VN-rapport dat maandag naar buiten kwam. Zo zijn Tigrese kinderen omgekomen door drone-aanvallen door de Ethiopische regering, wordt uithongering gebruikt als oorlogswapen en hebben Tigrese soldaten moeders verkracht voor de ogen van hun kinderen. De Ethiopische regering heeft het rapport verworpen.

Sami en andere Tigreërs in Nederland horen al twee jaar bijna niets van familie en vrienden. "We tasten in het duister. Een van de slachtoffers van een drone-aanval laatst lijkt bijvoorbeeld op mijn neef", vertelt hij. "Maar ik heb nog steeds niet kunnen achterhalen of hij nog leeft."

Onlangs zei het Volksbevrijdingsleger van Tigray mee te willen doen aan vredesonderhandelingen onder leiding van de Afrikaanse Unie. Aan de kant van de Ethiopische regering bleef het toen stil, maar eerder werd gezegd dat de regering wel openstond voor onderhandelingen.

'Geen baat bij vrede'

Een grotere betrokkenheid van Eritrea maakt de situatie des te moeilijker. "Eritrea heeft geen baat bij vrede", stelt Van Reisen. "Want het land wil dus vooral zélf machtiger worden door buurlanden te verzwakken."

Met demonstraties en het schrijven van brieven naar politici probeert Sami hier in Nederland de situatie in Tigray onder de aandacht te krijgen. Hij wil dat de Nederlandse overheid de Ethiopische regering onder druk zet. "Het enige dat wij willen is vrede. Tigreërs moeten gewoon kunnen leven zoals andere Ethiopiërs. Nu worden we gewoon verpulverd daar, en de hele wereld kijkt weg."

Afrika-correspondent Elles van Gelder was in februari in het gebied dat grenst aan Tigray, Amhara. Bekijk hier haar verslag: