Door Siebe Sietsma, Anna Pruis en Sjoerd Mouissie (onderzoeksredactie NOS en Nieuwsuur)
Betalingen uit de medische industrie aan artsen zijn vaak onvindbaar en worden niet volgens de regels opgegeven. Het online register waarin die betalingen moeten worden gemeld, is niet compleet en kampt met gebreken. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van NOS en Nieuwsuur.
Minister Kuipers van Volksgezondheid meldde de Tweede Kamer begin dit jaar juist dat het Transparantieregister en zelfregulering van artsen, ziekenhuizen en de medische industrie goed zou werken.
Het zogeheten Transparantieregister Zorg werd in 2012 opgericht om helderheid te scheppen over de commerciële belangen tussen farmaceutische bedrijven en artsen. In 2015 sloten ook de leveranciers van medische hulpmiddelen zich aan bij het register. Patiënten zouden via het register makkelijk moeten kunnen checken of hun dokter bijvoorbeeld betalingen ontvangt van een farmaceut.
Maar dat lukt niet altijd. Een voorbeeld: een cardioloog van het Rotterdamse Erasmus MC krijgt bijna 70.000 euro uitbetaald voor adviesklussen voor Biotronik, leverancier van medische hulpmiddelen. Dat bedrijf levert ook apparatuur aan het ziekenhuis. Om mogelijke beïnvloeding door Biotronik zichtbaar te maken, zou de betaling op de naam van de arts vermeld moeten worden in het Transparantieregister Zorg.
Maar dat is niet het geval: de betalingen zijn door Biotronik op naam van zijn privébedrijf gezet. Doordat de buitenwereld dat bedrijf niet kent, zijn de betalingen praktisch onvindbaar.
Aangetekende brief
De arts en het ziekenhuis erkennen dat de betalingen niet altijd volgens de regels vermeld zijn maar benadrukken dat er geen sprake is van belangenverstrengeling. Biotronik reageert niet op telefoontjes, berichten via LinkedIn en een aangetekende brief.
De onderzoeksredactie van NOS en Nieuwsuur vond honderden betalingen aan bedrijven van individuele artsen die zo onvindbaar zijn. In totaal gaat het om 14 miljoen euro in drie jaar tijd.
Het register vertoont ook allerlei technische gebreken. Zo zijn er vaak foutmeldingen en kan er niet naar betalingen gezocht worden. Daarnaast ontbraken maandenlang alle betalingen uit het kalenderjaar 2018, waardoor het leek alsof sommige artsen in dat jaar geen geld kregen.
Stichting Transparantieregister Zorg zegt in een reactie nader onderzoek te doen naar de technische tekortkomingen in het register. Verder zegt de organisatie niet te kunnen beoordelen of er inderdaad betalingen ten onrechte niet in het register zijn vermeld. Daarvoor zouden onderliggende contracten nodig zijn. Die contracten zijn niet beschikbaar, onder meer omdat daar vaak geheimhoudingsclausules in staan.
