Ruim 6 procent loon erbij bij NS, gaan we dat ook in andere sectoren zien?
De loonstijging die afgelopen weekend werd afgesproken in het cao-akkoord bij de NS is relatief groot. De bonden en de spoorvervoerder werden het eens over een loonsverhoging van 6,17 procent op jaarbasis. Over de gehele linie is in cao's dit jaar sprake van een stijging van gemiddeld 3,13 procent, blijkt uit cijfers van werkgeversvereniging AWVN.
Er is cao-breed wel een stijgende lijn te zien. In januari ging het nog gemiddeld om zo'n 2,5 procent, in augustus was dat gestegen naar bijna 4 procent.
'Inspirerend voor gehoopte loongolf'
Wat vakbond FNV betreft smaakt het NS-resultaat, behaald na een serie stakingen, in ieder geval naar meer. "Dit heeft altijd invloed op andere onderhandelingen, zeker zo'n belangrijke cao als bij de NS", zegt een woordvoerder. "Dit inspireert onze leden zeker om elders met tenminste zo'n goed resultaat thuis te komen. En wij hopen ook dat dit inspirerend werkt voor de door ons zo gehoopte loongolf."
Maar werkgevers verwachten (en hopen) dat de NS geen voorbeeld is voor allerlei andere sectoren. "Er worden tegelijk heel veel cao-afspraken gemaakt die in die zin helemaal niet zo spectaculair zijn", zegt Jannes van der Velde van de AWVN. "Daar wordt in alle vrede een resultaat bereikt waarbij vakbond en werkgever het eens zijn over wat een verstandige koers is."
Volgens hem kijken onderhandelaren altijd goed wat binnen een bedrijf of sector mogelijk is qua loonsverhoging. "Het moet ook niet de concurrentiepositie van een bedrijf verzwakken."
Loon-prijsspiraal
Werkgeversvereniging VNO-NCW benadrukt dat we nu niet in een zogeheten loon-prijsspiraal terecht moeten komen, waarbij de hoge inflatie leidt tot hogere lonen, waardoor bedrijven de prijzen verder moeten verhogen en ga zo maar door. "Dit is ongewenst en daardoor zijn uiteindelijk alle Nederlanders slechter af", aldus een woordvoerder.
Maar een eenmalige forse verhoging van de lonen is goed verdedigbaar, vindt Jasper Lukkezen, hoofdredacteur van economenvakblad ESB. In een opiniestuk in het Financieele Dagblad zei hij onlangs al dat in het algemeen een loonsverhoging van rond de 9 procent op jaarbasis goed kan. Daar staat hij nog steeds achter. "De loonsverhoging bij de NS komt daarbij in de buurt en is best een grote stap in een heel zichtbare sector."
Als je kijkt naar Nederland als geheel is de ontwikkeling van de lonen de afgelopen jaren namelijk achtergebleven bij de ontwikkeling van de bedrijfswinsten. En om dat 'recht te trekken' is volgens Lukkezen een eenmalige extra stijging van de lonen nodig.
Meer uren werken
Werkgeversorganisatie VNO-NCW hoopt ondertussen dat de bonden niet alleen willen praten over meer loon, maar ook over meer uren werken. Want in Nederland wordt heel veel in deeltijd gewerkt en door meer uren te maken kun je natuurlijk ook meer verdienen. "Zo kunnen we ook iets doen aan de extreme arbeidsmarktkrapte en wordt de werkdruk beter beheersbaar", aldus de woordvoerder.