Komt er een zorgakkoord? Steun van onmisbare huisartsen is niet zeker
De toekomst van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) ligt morgenavond in handen van de landelijke ledenraad van de Landelijke Huisartsen Vereniging. Het bestuur van de vereniging steunt het akkoord. Maar de kans is reëel dat de huisartsen, vertegenwoordigd door de ledenraad, het zorgakkoord toch afwijzen. Gisteren lekte uit dat 3000 huisartsen in een ledenpeiling vernietigend oordeelden over het akkoord.
In politiek Den Haag en de zorgwereld stijgt daarom de spanning. Gezien de rol van huisartsen als spin in het web binnen het Nederlandse zorgstelsel, zijn ze onmisbaar voor een succesvolle invoering van een alomvattend akkoord.
Een belangrijke reden voor de afwijzende houding van huisartsen is het feit dat hun vertrouwen in de zorgverzekeraars de afgelopen jaren diep is geschaad. Verzekeraars kwamen hun afspraken niet na in het vorige zorgakkoord, om huisartsen meer tijd en middelen voor de behandeling van hun patiënten te geven.
Als de LHV dit negeert, denk ik dat dit het begin van het einde is van deze beroepsvereniging. Want wie voelt zich dan nog vertegenwoordigd?
Sterker, het daarvoor bestemde geld hielden de zorgverzekeraars op de plank omdat huisartsen er vanwege bureaucratie niet bij konden. Ironisch genoeg wordt daarom het budget van huisartsen straks wellicht met 80 miljoen euro naar beneden bijgesteld.
"Door schade en schande word je wijzer", zegt de Haagse huisarts Daisy Pors, tevens vertegenwoordiger van de actiegroep Help De Huisarts Verzuipt.
"In het nieuwe akkoord, het IZA, worden dezelfde toezeggingen gedaan over meer tijd voor de patiënt. Maar net zoals in het vorige akkoord zijn er geen voorwaarden vastgelegd waarmee we via bijvoorbeeld de Nederlandse Zorgautoriteit de zorgverzekeraars kunnen dwingen hun woord te houden. Als we ze nu opnieuw op hun blauwe ogen gaan vertrouwen, zijn we gewoon naïef."
De druk op de huisartsenzorg is de afgelopen jaren sterk toegenomen doordat de zorg in de ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg de afgelopen jaren is vastgelopen.
Een voorbeeld van de problemen is dat huisartsen tussen hun eigenlijke werk door in de gaten moeten houden of zware psychiatrische patiënten, die nergens terecht kunnen, niet verder afglijden of in gevaarlijke situaties terechtkomen. "En als zoiets misgaat, doet dat natuurlijk veel met je als mens", aldus de Haagse huisarts Pors.
Tijdsdruk door Kuipers
Het IZA moet deze problemen wegnemen, maar wordt volgens huisartsen die de NOS heeft gesproken niet concreet genoeg. Dus, zo redeneren zij, waarom zouden we niet verder onderhandelen?
Zorgminister Kuipers wil het akkoord rond hebben voordat de begroting bij Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Maar "het tijdschema van Kuipers is niet het probleem van de LHV", zegt de Brabantse huisarts Mascha Witteman-De Kok. "De prioriteit van de LHV zou moeten zijn om voor ons op te komen, zodat wij patiënten goed kunnen helpen.''
"Dit is een lastige positie voor de LHV", zegt de Velpse huisarts Hans van Santen, die zelf jarenlang LHV-bestuurder was. "Als het bij een 'neen' niet lukt om de onderhandelingen te heropenen gooi je mogelijk andere onderdelen van het IZA die wel goed zijn ook weg. In het verleden is dat argument ook vaak gebruikt bij het goedkeuren van akkoorden. De vraag is of je nu daar weer in mee moet gaan. Persoonlijk denk ik dat de huisartsenzorg cruciaal is voor de ontwikkeling naar passende zorg, waar nu iedereen de mond vol van heeft. Daar is heel wat meer voor nodig dan in dit akkoord geregeld wordt."
Bij een 'ja' dreigt vervreemding van de eigen achterban, zeggen huisartsen. Het resultaat van de ledenpeiling is immers glashelder: niet tekenen.
Persoonlijke toezeggingen van Kuipers
Minister Kuipers stuurde gisteren, nadat bekend werd dat de ledenpeiling negatief was over het zorgakkoord, een dringende brief aan het LHV-bestuur: volgens Kuipers "is de steun van huisartsen randvoorwaardelijk" om de problemen in de zorg aan te passen.
Ook erkent hij hun wantrouwen jegens de zorgverzekeraars. Kuipers belooft dat huisartsen binnen vier jaar meer tijd voor de patiënt zullen hebben. "Ik zal er persoonlijk op toezien dat deze beweging door alle zorgverzekeraars wordt gefaciliteerd, zonder overbodige ingewikkelde bureaucratie en verantwoording."
Voor het LHV-bestuur zijn deze toezeggingen voldoende, zo meldden ze zondag in een persbericht. Maar andere belangengroepen, zoals Help De Huisarts Verzuipt en de Bevlogen Huisartsen, blijven faliekant tegen. Ze hebben advocaten naar het akkoord laten kijken en die stellen dat "toezeggingen, ook die in de brief van de minister, juridisch van geen waarde zijn en dus niet kunnen worden afgedwongen."
"We moeten dit IZA niet tekenen, ook niet als er paar extra concessies komen", zegt Christof Zwart, voorzitter van de Bevlogen Huisartsen. "Er moet een paar maanden de tijd worden genomen om iets zorgvuldigs op te schrijven, waardoor we allemaal weten wat we aan elkaar hebben."
