Oekraïners boeken terreinwinst bij Charkov, 'Oekraïne bepaalt wat er gebeurt'

"Er is goed nieuws uit de regio Charkov", zei de Oekraïense president Zelensky in zijn toespraak van afgelopen nacht. Hij meldde dat het leger bij het noordelijke tegenoffensief enkele dorpen op Rusland heeft heroverd, onder meer bij de plaats Balaklia.

Kiev heeft tot dusver steeds geweigerd details bekend te maken om de militaire operatie in de regio Charkov niet in gevaar te brengen. Nu licht Zelensky een tip van de sluier op: Oekraïense militairen zouden sinds 1 september in totaal meer dan 1000 vierkante kilometer aan grondgebied heroverd hebben.

In de regio Charkov zou het gaan om 20 dorpen en het leger zou 50 kilometer door het Russisch front zijn gedrongen. De Russen zeggen daarentegen dat ze juist hebben voorkomen dat de Oekraïners gebied konden heroveren.

Oost-Europadeskundige Bob Deen en oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif laten hun licht schijnen over de recente ontwikkelingen.

Wat is het belang van de terreinwinst in Charkov?

Het lijkt erop dat de Oekraïners de Russen hebben verrast en dat ze ervan gebruik hebben gemaakt dat er veel troepen verplaatst zijn, zegt Bob Deen. "Oekraïne is al langer bezig met een offensief richting Cherson (in het zuiden) en de Russen hebben hun troepen daar versterkt. Daardoor zijn ze minder sterk in het noordelijke front bij Charkov. In die regio is een belangrijke aanvoerroute. En daarom voert Oekraïne dit offensief daar nu uit."

Deen legt uit dat bij de plaats Koepjansk, in door de Russen bezet gebied, een spoorlijn loopt vanuit Rusland die cruciaal is voor de Russen om hun materieel aan te voeren.

"Als die Oekraïense troepen inderdaad zijn doorgestoten richting Koepjansk en als zij binnen 30 kilometer afstand kunnen komen, dan kunnen ze die route voor de Russen afsnijden. Dan wordt het voor de Russen heel lastig. Rusland heeft al lange tijd problemen met de logistiek."

Ook Mart de Kruif zegt dat Oekraïne steeds meer bepaalt hoe de strijd verloopt. De oorlog staat al een tijd stil in de oostelijke regio Donbas, legt hij uit. De Russische president Poetin stuurde daar in het voorjaar de meeste troepen naartoe. Volgens De Kruif bereidde het Oekraïense leger zich in de tussentijd maandenlang voor op dit tegenoffensief bij Charkov en zien we dat ze ook successen boeken in de regio Cherson.

"Dit past allemaal in het patroon dat Oekraïne bepaalt wat er gebeurt en Rusland daarop moet reageren. Rusland wordt gedwongen zijn troepenbewegingen daarop aan te passen. Ik denk dat Oekraïne nu het doel heeft om zoveel mogelijk terrein in te nemen voor de winter, om sterker de winter in te gaan."

Hoe aannemelijk is het dat Oekraïne dorpen heeft veroverd?

Volgens Bob Deen is het lastig om vast te stellen hoeveel terrein de Oekraïners hebben veroverd, omdat Oekraïne zelf weinig beeldmateriaal naar buiten brengt.

"We weten niet zoveel uit officiële Oekraïense bronnen. De president en zijn adviseur zeggen nu dat zij gebied in de regio hebben teruggepakt. Er zijn filmpjes en foto's van Oekraïense militairen en vlaggen bij de plaatsnaamborden van Balaklia bijvoorbeeld. Ik verwacht dat er de komende dagen meer duidelijk wordt over de strijd in die regio."

Volgens hem geven Russische journalisten en bloggers die dit volgen ook toe dat Oekraïne terrein aan het winnen is. Mart de Kruif vult aan: "Ik heb uit diverse bronnen vernomen dat Oekraïne bij Charkov acties aan het ondernemen is en ik denk dat dit waar is."

Is dit een grote overwinning voor Oekraïne?

Volgens Bob Deen dankt Oekraïne zijn succes aan de westerse wapenleveranties, het trainen van zijn militairen door het Westen en doordat ze geleerd hebben hoe ze gebruik moeten maken van de zwaktes van het Russische leger.

"Plus: Rusland heeft het moeilijk met het vinden van rekruten en het vervangen van versleten materiaal. Maar dat betekent niet dat de strijd is gewonnen."

Oud-commandant De Kruif onderschrijft dat en zegt dat er slechts kleine stappen worden gezet.

"Oekraïne heeft niet de militairen en de middelen om een grote doorbraak te forceren. Tegelijkertijd zijn de Russen bezig over de hele breedte operaties uit te voeren en qua materieel zijn beide partijen aardig in evenwicht."

Hij wijst erop dat het Oekraïense leiderschap ook sterker is. "Bij de Russen is het heel directief en bij Oekraïne hebben ze veel vrijheden, dat betekent dat de militairen zich sneller kunnen aanpassen.

Ook zijn de Oekraïners gemotiveerder, zegt De Kruif. "Je vecht voor je eigen grond. Dat is anders dan als je voor geld vecht. In een oorlog is wilskracht namelijk de bepalende factor voor succes."