Waarom staan alle treinen stil bij regionale staking bij NS?
Nog geen twee weken nadat het treinverkeer in het hele land platlag vanwege een staking van NS-personeel in Midden-Nederland, dreigen er opnieuw landelijke stremmingen op het spoor. Vandaag gaan de NS en vakbonden opnieuw met elkaar om tafel in de slepende onderhandelingen over een nieuwe cao. Het is nog maar de vraag of de stakingen daarna van de baan zijn.
Op tafel ligt het nieuwe loonbod van de NS-directie. Voor de bonden gaat het bod nog niet ver genoeg. "We willen praten, maar de staking gaat door", zegt Wim Eilert van spoorvakbond VVMC. "De druk moet erop blijven, omdat het bod nog verre is van wat wij voor ogen hebben."
Of de bonden de stakingen afblazen als de NS vandaag met een beter bod komt, willen ze niet zeggen.
In het hele land geen treinen
Hoewel de geplande werkonderbrekingen regionaal van aard zijn, heeft de NS al aangekondigd in het hele land geen treinen te laten rijden op de stakingsdagen. Als reden geeft de spoorvervoerder dat de regio's waarin het werk wordt neergelegd groter zijn dan de vorige keer.
"Toen werd er bijvoorbeeld op verschillende dagen gestaakt in West- en Noordwest-Nederland, nu gebeurt dat op één dag", zegt een NS-woordvoerder die eraan toevoegt dat het treinnetwerk sterk met elkaar verweven is. "Als er in het noorden geen treinen rijden, heb je daar in het zuiden ook last van."
Volgens hem komt dat ook doordat treinen in verschillende regio's worden schoongemaakt of onderhouden. "Het heeft dus niet alleen met reizigers te maken."
De vakbonden zeggen er raar van op te kijken dat de NS van plan is om in het hele land de treinen stil te laten staan.
Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft, kan er wel wat redenen voor bedenken. Zo moeten veel NS-medewerkers reizen om van en naar hun werk te komen, vaak met de trein. "Als ze dan moeten opstappen in een regio waar wordt gestaakt, kunnen ze niet op hun werk komen", legt hij uit. "Daarom kan staken in de ene regio ook overlast veroorzaken in de andere."
'Rommeltje'
Toch denkt Van Wee dat er best een paar treinen zouden kunnen rijden, zolang er niet in Midden-Nederland wordt gestaakt. "Veel treinen gaan nu eenmaal via Utrecht. Maar als je in het noorden staakt, kun je in het westen prima rijden, zou je verwachten."
Van Wee vermoedt dat de NS voor de veilige optie kiest. "Wat mogelijk meespeelt bij dit besluit is onzekerheid over of ze de dienstregeling in de overige gebieden kunnen waarmaken. Straks vallen sommige treinen daar uit en andere niet, dat kan een rommeltje worden."
Betrouwbaarheid
In de zogeheten prestatieafspraken die de NS heeft gemaakt met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is onder meer vastgelegd dat de spoorvervoerder betrouwbaar moet zijn. Om die betrouwbaarheid te meten, wordt gekeken naar bijvoorbeeld vertragingen en uitgevallen treinen.
Van Wee zegt desgevraagd dat de prestatieafspraken een reden kunnen zijn om van tevoren te besluiten alle treinen op een dag te schrappen, "als ze bang zijn dat ze anders minder betrouwbaar kunnen rijden". Maar volgens de NS hebben de afspraken met het ministerie daar niets mee te maken.
"Het gaat erom: kunnen we een reëel alternatief bieden?", zegt de NS-woordvoerder. "En het antwoord is: nee. Je kan wel met heel weinig treinen gaan rijden, maar dat is zo onvoorspelbaar, daar hebben reizigers niets aan. Die weten niet of ze mee kunnen, hoe lang de trein is, enzovoort. En er is een kans dat ze alsnog stranden."
Volgens de zegsman wil de NS ook voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan. "Je krijgt drukke perrons, mensen willen met z'n allen in één trein." Hij verwijst naar de recente staking in Zuid- en Oost-Nederland, waar ook de regio rond Utrecht hinder van ondervond. "Heeft de reiziger daar dan wat aan?"
