Liz Truss, nieuwe Britse premier, is 'vrouw van de U-turns'
Liz Truss wordt de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk. De 47-jarige politicus is door de meerderheid van de Conservatieve Partij gekozen om de verantwoordelijkheid van deze top job te dragen. Het biedt haar een gegarandeerde plek in de Britse geschiedenis - die nog geschreven moet worden.
Truss kreeg in 2012 haar eerste kabinetspost en groeide daarna snel door binnen de Conservatieve Partij. Eerst als enthousiaste minister van Internationale Handel, die het land onder de slogan Global Britain weer op de kaart moest zetten na Brexit, met talloze handelsovereenkomsten.
Daarna werd ze benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet van Boris Johnson. Door voorstanders wordt ze omschreven als een doener: iemand die beleid niet alleen bedenkt, maar ook kan uitvoeren.
De vrouw van de U-turns
Truss' politieke route is allesbehalve gangbaar. De dochter van linkse ouders uit Noord-Engeland ging niet - zoals menig Britse conservatieve premier - naar de privéschool Eton. Na de gewone openbare school bemachtigde ze een plek in Oxford en sloot zich aanvankelijk aan bij de oppositiepartij: de Liberaal-Democraten.
Daar sprak ze zich uit als voorstander van het afschaffen van de monarchie - een doodzonde binnen de koningshuisgezinde Tories. Ook haar U-turn op het Brexit-dossier maakt Truss tot een zeer opmerkelijke keuze voor de rechterflank van de Conservatieve Partij: in 2016 stemde ze nog tegen het Britse vertrek uit de Europese Unie, om vervolgens te besluiten van Brexit toch maar een succes te maken.
Hoewel de term "remainer in Brexit-kleren" veelvuldig naar haar hoofd geslingerd werd, krijgen haar harde Brexiteer-standpunten inmiddels de steun van bijna alle Brexiteers in de Conservatieve fractie. Ze is, in eigen woorden, een realist die zich in alle kanten van het debat verdiept.
Neo-Thatcheriaan
Binnen de Tories ontwikkelde Truss zich tot een libertaire neo-Thatcheriaan, die terug wil naar de kernwaarden van het conservatieve gedachtegoed: lage belastingen, een kleine overheid en vrije markten. Haar buitenlandbeleid lijkt niet bepaald gericht op vrienden maken: in een debat liet ze zich onlangs ontvallen nog niet zeker te weten of de Franse president Emmanuel Macron een 'vriend' of 'vijand' is.
Ook de Brexit-afspraken met de EU over de Noord-Ierse grens zullen onder haar leiderschap niet voorzichtig worden aangevlogen: het wetsvoorstel om de afspraken eenzijdig op te zeggen, krijgt zonder twijfel haar zegen.
En ze is niet van plan om Schotland vredelievend aan te pakken. Zo heeft ze gezegd de leider van de Schotse nationalisten (SNP), Nicola Sturgeon, te willen negeren - en daarmee dus de strijd om de Schotse onafhankelijkheid. Truss omschreef Sturgeon als "aandachtzoeker".
Grote uitdagingen
Als premier krijgt Truss kolossale uitdagingen op het bord. Het land staat aan de vooravond van een recessie. De koopkracht is in zestig jaar niet zo laag geweest en miljoenen Britten zullen deze winter hun energierekening niet kunnen betalen. Ze zal onmiddellijk aan het werk moeten om de economische crisis te beteugelen.
Gedurende de campagne heeft Truss de voorkeur gegeven aan het verlagen van belastingen om de economie te boosten. Beleid waar de Conservatieve Partij oren naar heeft, maar niet een maatregel die de talloze ouderen en mensen met lagere inkomens gaat helpen om de winter door te komen. Terwijl het juist deze groepen zijn die last hebben van de hoge energieprijzen en rap stijgende inflatie.
Hoewel Truss aanvankelijk directe steunpakketten voor de allerarmsten afwees - no handouts - belooft ze, nu het Verenigd Koninkrijk afstevent op economische krimp, wel meer hulp te bieden aan gezinnen die de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen.
In haar overwinningsspeech zei Truss vandaag dat ze met een "gedurfd plan" zal komen om belastingen te verlagen en de economie te laten groeien:
Maar menig econoom is sceptisch over haar plan om enerzijds de belastingen te verlagen en tegelijk, door te lenen, de nationale schuld te verhogen. Haar concurrent in de strijd om het premierschap en voormalig minister van Financiën Rishi Sunak waarschuwde dat haar economische ideeën de inflatie verder zullen aanwakkeren en de waarde van de pond zullen devalueren.
De comeback van Johnson
En dan is er nog een ander probleem voor de nieuwe premier: de schaduw van Boris Johnson. Volgens de peilingen heeft de helft van de Conservatieve Partij er inmiddels spijt van dat ze de charismatische politicus ooit de deur hebben gewezen. Niemand, ook de vertrekkende premier zelf niet, sluit de mogelijkheid uit dat hij ooit een poging zal doen om terug te keren.
Johnson wordt des te meer gemist nu de Conservatieve Partij in de landelijke peilingen achterstaat op Labour. Volgens veel Tory-leden is Johnson de enige kandidaat die de partij kan verenigen en Britse kiezers in zowel Noord- als Zuid-Engeland kan bereiken. Hij behaalde immers gedurende de verkiezingen van 2019 een verpletterende overwinning voor de Conservatieven - een meerderheid die ze ook weer ongekend snel hebben verloren.
