'Nederlanders zingen het Wilhelmus veel te langzaam'
In het voetbalstadion klinkt het Wilhelmus meer als een strijdlied, bij de Dodenherdenking onderstreept het volkslied de eendracht van de natie. Maar altijd klinkt het Wilhelmus plechtig en statig. Dat kan beter, zeggen twee muziekkenners vanochtend in het AD: we zingen het veel te langzaam.
Volgens de twee werd het volkslied in de zestiende eeuw een stuk sneller gespeeld en was de melodie anders. "Oorspronkelijk was het geen volkslied maar een strijdlied", zegt Rob Dirksen, contrabassist van het Concertgebouworkest. "In de Tachtigjarige Oorlog werd het door soldaten gezongen. En dat ging absoluut in een ander tempo."
Romantisch sausje
"De reden dat het nu langzamer wordt gezongen is dat we er een 'romantisch sausje' overheen hebben gegooid", denkt liederenexpert Martine de Bruin. In de Romantiek, de kunststroming die eind achttiende eeuw opkwam, veranderde het strijdlied in een nationale hymne, zegt De Bruin. "In de negentiende eeuw was het Wilhelmus zelfs een danslied."
Vergelijk zelf de 'nieuwe' versie tegen de gangbare versie:
In 1877 werd het Wilhelmus opnieuw aangepast, nu door de Oostenrijkse componist Eduard Kremser, waarna het lied langzamer werd gespeeld. Dit viel in de smaak bij de Nederlanders. Uiteindelijk werd het Wilhelmus in 1932 door de ministerraad samen met koningin Wilhelmina gekozen als het Nederlandse volkslied.
Gek opkijken
Contrabassist Dirksen speelt altijd de gangbare 'trage' versie van het Wilhelmus. "Mensen zouden gek opkijken als we het volkslied in het oorspronkelijke tempo zouden spelen."
Zingen we het volkslied dan te traag? Niet wat Dirksen betreft: "Dit is wat we ervan hebben gemaakt. Het was geen volkslied en dat is het nu wel geworden in dit tempo."
Neerlandicus en zangeres Margot Kalse denkt dat de tekst beter uit de verf komt als het tempo wordt aangepast. "Het gaat over tolerantie en bevrijden van tirannie. Dat komt meer tot uiting als het vlotter wordt gespeeld", zegt ze.
Kalse vindt wel dat het tempo kan variëren per gelegenheid. "Bij de Dodenherdenking is een langzaam tempo mooi, maar bij bijvoorbeeld een voetbalwedstrijd kan het tempo omhoog."
Liederenexpert De Bruin denkt dat het Wilhelmus in de toekomst sneller zal worden gespeeld. "Ik heb wel mijn twijfels hoeveel sneller het gaat zijn. Als er namelijk heel veel mensen meezingen met een lied wordt het tempo trager. En in een voetbalstadion zijn er veel mensen."
Altijd discussie
Volgens Peter Kleine Schaars wordt er ook nu al gevarieerd met het tempo van het volkslied. Hij is dirigent van de Marinierskapel en het Orkest Koninklijke Marechaussee en heeft het Wilhelmus al vaak gedirigeerd. "Bij een dodenherdenking wordt het volkslied anders gespeeld dan bij een voetbalwedstrijd. Er zal altijd discussie zijn. Zo wordt er ook gedebatteerd over de snelheid van de aria's uit de Matthäus Passion van Bach. Muziek is ook onderhevig aan de mode. En dat is mooi aan muziek."
