Ondanks ambities van kabinet zijn er minder koopwoningen gebouwd

Voor woningzoekenden zal het de komende tijd niet makkelijker worden om een nieuwbouwwoning te kopen. Uit de nieuwbouwmonitor van de TU Delft blijkt dat het aantal opgeleverde en verkochte nieuwbouwwoningen is afgenomen.

Die daling is eind 2021 al ingezet, blijkt uit de monitor. De neerwaartse trend lijkt nu, met 4500 opgeleverde en 5500 verkochte nieuwbouwwoningen, op een niveau te zijn gekomen dat vergelijkbaar is met dat van tijdens de kredietcrisis in 2013. Toen bereikte het aanbod op de woningmarkt een dieptepunt. En op basis van het aantal verleende bouwvergunningen is de verwachting dat het niet snel beter zal gaan.

Perfecte storm

"Zorgelijk", noemt hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer (TU Delft) de situatie. "Als er minder nieuwbouw beschikbaar komt, heeft dat een negatieve invloed op de doorstroom op de huizenmarkt", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens Boelhouwer is er sprake van een "perfecte storm" op de koopwoningmarkt. "Gemeentes hebben te weinig medewerkers om nieuwe vergunningen te beoordelen. Daaraan kun je al zien dat het aanbod de komende tijd ook minder zal zijn."

Voor het aanbod dat er wel is, zijn volgens Boelhouwer te weinig kopers. Dat heeft volgens de hoogleraar te maken met duurder bouwmateriaal en de locaties waarvoor gemeentes bouwvergunningen verlenen. "Gemeentes blijven inzetten op dure appartementen in de stad. Projectontwikkelaars willen het liefst meer aan de randen bouwen, maar daar krijgen ze weinig mogelijkheden voor."

Hoe ontstond de wooncrisis eigenlijk? NOS op 3 zocht het uit:

Voor de bouwsector zijn verder stikstofafspraken van groot belang. Deskundigen vrezen dat projecten waarop nu nog een stikstofvrijstelling van toepassing is, door de rechter worden stopgezet, staat in de monitor. Daar komt in januari een nieuwe omgevingswet bij. Boelhouwer: "Gemeentes en deskundigen vrezen dat deze wet nog meer vertraging gaat opleveren door meer bezwaarschriften en procedures."

Ambities kabinet

In de kabinetsplannen staat dat een derde van het aanbod van nieuwbouw in het betaalbare segment moet vallen. Hierdoor komt de financiering van woningbouwlocaties nog verder onder druk te staan, zeggen de onderzoekers. Beleggers zouden bovendien hun investeringen in nieuwe huurwoningen heroverwegen nadat het kabinet bekend had gemaakt te overwegen de vrijehuursector te reguleren.

Hiermee lijken de ambities van het kabinet om binnen tien jaar 900.000 huizen te bouwen volgens Boelhouwer ver uit het zicht. "Als je voor de komende twee jaar naar de bouwvergunningen kijkt, dan ziet het er niet goed uit." Om de ambitie te halen moet er volgens hem in de tweede helft van dit decennium 30 procent extra worden gebouwd. "Dat lijkt mij onmogelijk."

Grote opgave

"We beseffen dat het een grote opgave is", zegt een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken in een reactie. "We zijn afhankelijk van veel factoren die zich niet laten beïnvloeden, zoals de krapte op de arbeidsmarkt, rente-ontwikkeling en prijsstijging van bouwmaterialen. Daar waar met overheidsbeleid ontwikkelingen wel te beïnvloeden zijn, doen we dat ook."

Volgens het ministerie zijn er het afgelopen half jaar al veel afspraken gemaakt met provincies, gemeenten, corporaties en marktpartijen. "Provincies bevestigen dat onder voorwaarden meer dan 900.000 woningen gebouwd kunnen worden", zegt een woordvoerder.