Chinees wapengekletter bij Taiwan na reis Pelosi, 'toegeven geen optie'
Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, werd met gejubel onthaald in Taiwan. Maar met haar vertrek volgt voor Taipei nu de kater. Tal van oorlogsschepen en gevechtsvliegtuigen van het Chinese leger steken de komende dagen de Straat van Taiwan over voor militaire oefeningen nabij de Taiwanese kustlijn.
Negentien uur verbleef Pelosi in Taiwan, inclusief overnachting. Dat was fors langer dan de tijd die Newt Gingrich er doorbracht, 25 jaar geleden, toen hij als eerste en tot Pelosi laatste voorzitter van het Amerikaanse Huis Taiwan bezocht. En ook toen was er zoals gebruikelijk kritiek vanuit Peking. Die valt alleen in het niet bij de reactie van nu.
Dinsdagavond vlogen de eerste vliegtuigen al door de Taiwanese luchtverdedigingszone. Daar blijft het niet bij. In de komende dagen voert het 'Oostelijke Theatercommando' van het Volksbevrijdingsleger 'gerichte' militaire oefeningen uit. Daarmee gaat Peking verder dan het decennialang kon of wilde gaan. Op een zestal plekken zullen gevechtsvliegtuigen en oorlogsschepen met scherp gaan schieten, op enkele nautische mijlen afstand van de kust van Taiwan.
China deelde vandaag al beelden van straaljagers en marineschepen:
De oefeningen worden volgens het Taiwanese ministerie van Defensie ook gehouden in de territoriale wateren van het eiland. Het is volgens Vincent Chao "een voorproefje" van wat komen gaat. Hij weet waar hij het over heeft. Tot voor kort was hij hoofd politiek op het Taipei Economic and Cultural Representative Office in Washington, wat de facto de ambassade van Taiwan in Amerika is.
In die rol was hij in 2020 betrokken bij de Taiwan-bezoeken van Alex Azar, de minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken onder oud-president Trump, en onderminister van Economische Ontwikkeling Keith Krach. "Ook tijdens dat bezoek stuurde de Volksrepubliek gevechtsvliegtuigen richting de Taiwanese luchtverdedigingszone", zegt Chao, die ook een tijdje rechterhand van de Taiwanese minister van Buitenlandse Zaken Joseph Wu was.
Peking heeft aangegeven bij de oefeningen meerdere belangrijke havens te zullen blokkeren en delen van het luchtruim rond Taiwan zullen niet toegankelijk zijn. Taiwan kan zo volledig worden afgeknepen, waarmee Peking een signaal afgeeft richting de 23 miljoen Taiwanezen en ook naar de rest van de wereld.
We zullen niet toestaan dat militaire intimidatie van de Communistische Partij de vooruitgang die we in de afgelopen decennia hebben geboekt, terugdraait.
Critici van Pelosi's bezoek vinden dat ze de kat op het spek heeft gebonden en China onnodig heeft geprovoceerd. Voorstanders denken dat Taiwan wel degelijk wat te winnen heeft met het bezoek. Er is niet gezwicht voor de druk uit Peking en de nauwe banden met de VS maken het voor China gevaarlijker om verdergaand militair in te grijpen, zo is de gedachte. Dat dit gevolgen heeft voor de korte termijn, in de vorm van bijvoorbeeld het huidige machtsvertoon van het Chinese leger, neemt Taiwan voor lief.
Chao denkt dat het bezoek van Pelosi op de lange termijn gunstig is voor de veiligheid van Taiwan. "Er is een gezegde: je geeft ze een inch, ze nemen een mijl" legt de oud-diplomaat uit. "We zullen niet toestaan dat militaire intimidatie van de Communistische Partij de vooruitgang die we in de afgelopen decennia hebben geboekt, terugdraait. Toegeven is geen optie."
Losweken van bondgenoten
Ross Feingold, politiek risicostrateeg, is iets minder stellig. "Over vijf maanden heeft het Huis van Afgevaardigden weer een nieuwe voorzitter", zegt hij.
Feingold denkt dat China verder zal gaan op het ingeslagen pad. Naast economische sancties en militair wapengekletter gaat het dan bijvoorbeeld om het losweken van de laatste diplomatieke bondgenoten van Taiwan.
Afgelopen jaar was Nicaragua het laatste land dat banden met Peking verkoos boven de relatie met Taipei. "In aanloop naar de Taiwanese presidentsverkiezingen van 2024 zal men bijvoorbeeld kunnen gaan voor Eswatini, het laatste land in Afrika dat nog betrekkingen heeft met Taiwan."
Regio heeft het vaker gezien
Terwijl binnen Taiwan iedereen zich vooral bezighoudt met wat Pelosi tijdens haar bezoek heeft gegeten, vraagt de rest van de wereld of de Derde Wereldoorlog al is begonnen, zo werd gegrapt op sociale media. "Maar iedereen die hier al wat langer actief in de regio is, heeft dit soort incidenten vaker gezien", zo nuanceert Feingold die zorgen.
Hij denkt niet dat er een nieuwe Taiwan-crisis in de maak is, zoals in het midden van de jaren 90 het geval was. "Bij een crisis is geen van beide partijen duidelijk over waar dit naartoe gaat, waar het escaleert", zegt hij. "We gaan zeker agressievere acties zien van China, maar ik denk dat beide partijen willen voorkomen dat dit uitmondt in een situatie waarin men de controle verliest."
