Bezoek Pelosi is 'gevaarlijke, maar voor Taipei belangrijke gok'
Er was lang over gespeculeerd, maar aan het einde van de middag was het duidelijk: Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, heeft ondanks dreigementen van China voet gezet op Taiwanese bodem. Na het verbale wapengekletter in de afgelopen dagen is het nu de vraag of China de daad bij het woord voegt. "We moeten ons zo goed mogelijk voorbereiden op het slechtst mogelijke scenario", waarschuwt Wu Chong-Han van de Chengchi-universiteit in Taiwan.
Toen het officiële programma van de Azië-trip van Pelosi afgelopen weekend wereldkundig werd gemaakt, stond een bezoek aan Taiwan er nog niet op. Taiwanese media meldden de laatste dagen al zeker te weten dat ze zou komen. Oud-diplomaat en Taiwankenner Gerrit van der Wees van de George Washington Universiteit noemt het "meer dan een bliksembezoek" op basis van de tot nu toe uitgelekte plannen.
De van oorsprong Hongkongse oppositiekrant Apple Daily, die enkel nog actief is in Taiwan, weet te melden dat Pelosi overnacht in het Grand Hyatt of het Marriott Hotel in Taipei. Morgenochtend zou ze de Taiwanese president Tsai Ing-wen ontmoeten, om halverwege de ochtend weer te vertrekken. Een officieel bezoek mag het niet heten. Washington zal het uitleggen als een weloverwogen tussenstop vanuit Zuidoost-Azië, onderweg naar Zuid-Korea en Japan.
Spanningen
"Bezoeken als deze zijn belangrijk voor Taiwan om terug te kunnen duwen tegen China", zegt oud-diplomaat Van der Wees. "Men realiseert zich in Taiwan dat dat spanningen met zich meebrengt, maar het is altijd het streven geweest om hoge politici in functie op bezoek te krijgen."
Dat dit bezoek eerder uitlekte, speelde Peking in de kaart, zeggen China-volgers. Het gaf Peking de tijd de druk verder op te voeren en meer gewicht in de schaal te leggen dan anders het geval was geweest.
Dat is ook reden voor de autoriteiten in Taipei om de lippen nu nog even stijf op elkaar te houden. "Om de risico's beheersbaar te houden moet Taiwan hier slim mee omgaan", zegt Wu Chong-han van de Chengchi Universiteit. "We zitten gevangen tussen twee supermachten, tussen Amerika en China. Daarom kiest men er op dit moment voor low-profile te blijven."
Duwen en trekken
Want waar Washington trekt, duwt Peking terug. Het Chinese ministerie van Defensie stelde dat, als het bezoek inderdaad doorgang vindt, "het Chinese leger niet stilzwijgend zal toekijken en sterke tegenmaatregelen treft". Hoe die eruitzien, werd er niet bij verteld. Maar, zo voegde buitenlandwoordvoerder Zhao Lijian daaraan toe: "Wij Chinezen menen wat we zeggen." Zijn collega Hua Chunying noemde het voorgenomen bezoek vandaag "een gevaarlijke gok".
Het Chinese Volksbevrijdingsleger bereidt zich voor op oorlog in Taiwan, viel verder te lezen op socialemediaplatform Weibo. Maar waar op verbaal niveau nieuwe kookpunten worden bereikt, blijft het qua daden tot nu toe bij speldenprikjes.
Peking stelde dat het afgelopen week voor het eerst een drone om Taiwan had laten vliegen. Taipei had die vliegbeweging niet gerapporteerd, wat in Chinese staatsmedia wordt uitgelegd als 'kwetsbaarheid' van de Taiwanese luchtverdediging. Donderdag maakten de Taiwanezen tot tweemaal toe melding van een Chinese drone rond de Taiwanese Matsu-eilanden. Taipei zei de drone verjaagd te hebben.
Spierballen
"Men zal op meerdere terreinen wel wat gaan proberen en spierballen laten zien", meent Gerrit van der Wees, over de mogelijke gevolgen van de Taiwan-trip van Pelosi. Hoe? "Dat is moeilijk in te schatten, maar als ze het te ingrijpend doen, snijden ze zichzelf in de vingers. Een bedrijf als Foxconn zullen ze bijvoorbeeld niet gaan pakken", zegt hij, refererend aan de Taiwanese maker van iPhones die voor veel werkgelegenheid in China zorgt.
Vandaag maakten Taiwanese media al wel melding van een importban. Een honderdtal Taiwanese voedingsbedrijven mag hun waar niet meer in China verkopen. Eerder gebeurde er iets soortgelijks met Taiwanese ananassen.
Partijbaas en president Xi Jinping riep in een telefoongesprek met zijn Amerikaanse ambtgenoot Biden afgelopen week op tot "deëscalatie" in de regio. Biden stelde voor in nauw contact te blijven om "miscalculaties" te voorkomen.
Of er militaire reacties komen, valt te bezien. Voor Xi geldt dat hij Taiwan wil "terugbrengen" onder de vleugels van Peking, desnoods met geweld. Maar het lijkt onwaarschijnlijk dit voor hem het moment is om, zoals het in partijjargon heet, "de Chinese wederopstanding" te realiseren.
"Op de korte termijn versterkt dit bezoek de relaties tussen Taiwan en de Verenigde Staten", zegt Wu, van de Taiwanese Chengchi-universiteit. "Op de langere termijn moet Taiwan voorzichtig te werk gaan en rekening houden met militaire manoeuvres van Peking." Op oorlog doelt hij daarbij niet direct. "Maar dat is wel waar Taiwan op moet zijn voorbereid. Voorzichtigheid is geboden."
NOS op 3 legt uit welke rol Taiwan speelt in de twist tussen de supermachten China en de VS:
