Stikstof meten op stalniveau kan boer helpen minder uit te stoten

Bij boerderijen op verschillende plekken in het land wordt bij wijze van proef gekeken of het mogelijk is de stikstofuitstoot per stal te meten. Zo kan de boer direct zien of hij die uitstoot kan beperken. Het ministerie van Landbouw is enthousiast.

Veehouder Arjan Prinsen in Haarlo in de Achterhoek heeft zijn bedrijf beschikbaar gesteld voor de pilot. Boven de koeien hangen hoog in de balken van zijn veestal twee gele kastjes. Die meten elke 5 minuten hoeveel ammoniak er in de stal hangt en sturen die gegevens door naar een computer.

Zo kan de boer op elk moment van de dag een idee krijgen van zijn uitstoot. Aan de wisselingen ziet hij bovendien wat het effect is van zijn handelen, zoals het voer dat hij geeft of het stalsysteem dat hij gebruikt.

Het kastje heeft al geleid tot veranderingen op Prinsens bedrijf. Hij legt het uit in de video:

Ammoniak (NH3), een verbinding van stikstof en waterstof, veroorzaakt met stikstofoxiden, het stikstofprobleem waardoor schade aan natuurgebieden ontstaat.

'Direct feedback'

De resultaten van de proef bij boer Prinsen en anderen zijn bemoedigend. Komend najaar wordt de proef uitgebreid naar twintig stallen, elk met een verschillende bedrijfsvoering.

Volgens stikstofdeskundige Gerard Migchels van de Wageningen Universiteit en Research, betrokken bij de pilot, komt die tegemoet aan de behoefte van boeren om te kunnen zien hoe de uitstoot varieert en welke invloed ze daarop hebben. "Het voordeel is dat de boer direct feedback krijgt en zo via het verbeteren van zijn vakmanschap kan bijdragen aan verlaging van de uitstoot."

Belangrijk voordeel is dat het meetsysteem dat in de Achterhoek wordt gebruikt volgens de leverancier maximaal 5000 euro kost. En dat is een stuk goedkoper dan de dure meetmethode die tot nu toe beschikbaar was. Die kost meer dan 50.000 euro per jaar per boerderij.

Nadeel is dat het goedkopere systeem ook minder specifiek is, erkent Migchels. "De vraag is of het nauwkeurig genoeg is voor de afrekenbaarheid." En dus geschikt voor toepassingen in de vergunningverlening van de overheid. Daarvoor is nog een lange weg van toetsen, modelleren en certificeren te gaan.

Minister enthousiast

Daarop is de hoop van Prinsen wel gevestigd. Inmiddels heeft de pilot de interesse gewekt van de provincie Gelderland en van minister Van der Wal voor Stikstof. Na een werkbezoek aan het bedrijf in mei was ze enthousiast over het project.

De minister is van plan om mee te doen aan meer proeven om deze metingen op bedrijfsniveau te onderzoeken en die ook mede te financieren. Ook wil ze bedrijfsadviseurs ondersteunen met kennis en trainingen, zodat de boer optimaal gebruik kan maken van de mogelijkheden die het meetsysteem biedt. Een voorstel hiervoor gaat in september naar de Tweede Kamer.

Maar, zo benadrukt een woordvoerder, een oplossing voor de enorme taak waarvoor Nederland staat is deze methode niet. Daarvoor is uitkopen van piekbelasters bij Natura-2000-gebieden onontkoombaar.

Over wat stikstof is en waarom er nu grote problemen zijn, maakten we eerder deze uitlegvideo: