Oekraïners moeten Donbas verlaten, 'leger vrije hand geven'

De Oekraïense president Zelensky heeft burgers dringend opgeroepen uit Donetsk te vertrekken. "Hoe meer mensen nu vertrekken, hoe minder mensen de Russen kunnen vermoorden", zei de president in een videotoespraak.

Burgers die zich nog in de grotere Donbas-regio bevinden, waaronder de provincie Donetsk valt, moeten van Zelensky eveneens weg. Liefst nog voor de winter, omdat de regio nauwelijks nog gas geleverd kan krijgen.

Hoe de verplichte evacuatie van burgers er precies uit zal zien, is niet duidelijk. Zelensky doet vooralsnog een beroep op de burgers zelf om het gebied te verlaten. "Veel burgers weigeren te gaan, maar het moet gebeuren", zei hij. "Als je de kans hebt, praat dan alsjeblieft met degenen die nog steeds in de gevechtszones in de Donbas zijn en overtuig hen dat het nodig is dat ze het gebied verlaten."

Gestage opmars

Rusland trekt langzaamaan op in de Donbas. Deze week nam het leger de op een na grootste energiecentrale van Oekraïne in, Vuhlehirsk, als onderdeel van de opmars richting de westelijker gelegen steden Kramatorsk en Slovjansk.

Oekraïne boekt ook successen. Zo hebben troepen in de Donbas de Russische opmars richting Bachmoet vooralsnog weten tegen te houden, zegt het Amerikaanse Institute of the Study of War (ISW). Bachmoet is een stad in Donetsk die tussen de energiecentrale en Kramatorsk in ligt. Ook heeft Oekraïne volgens het ISW aanvallen afgeweerd vanaf de frontlinie bij de door Rusland bezette stad Donetsk.

De evacuatie van burgers uit de gelijknamige regio staat symbool voor deze fase van de oorlog, stelt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. "Die gaat over de strijd om de Donbas. Is Rusland in staat die regio volledig te veroveren, of lukt het Oekraïne om delen te behouden?"

De noordelijker provincie Loegansk, eveneens in de Donbas, is begin deze maand volledig in Russische handen gevallen. Toen werd al voorspeld dat Rusland zich zou gaan focussen op de verovering van de gehele Donetsk-regio. Delen van die provincie zijn al in handen van pro-Russische separatisten.

Oekraïne wil de rest van het gebied, waar zich naar schatting nog ruim 200.000 burgers bevinden, koste wat kost verdedigen. Daarom verwacht De Kruif dat de gevechten nog verder zullen intensiveren; de reden dat burgers uit het gebied weg moeten. "Zelensky wil zijn burgers daar weg hebben om ze te beschermen tegen Russische raketten."

Een andere reden voor de evacuatie van burgers, is dat ze anders in de weg kunnen lopen bij militaire operaties van Oekraïne. "Je wil vrijheid van handelen hebben en dan is het niet heel handig als je in de gevechtszones nog burgers hebt", aldus De Kruif. "Daar komt bij dat de burgers die nog zijn achtergebleven, vaak de wat minder mobiele mensen zijn."

Oekraïense militairen in de Donbas:

Het gevecht om de Donbas is eigenlijk een logistieke strijd om personeel en materieel, legt de oud-commandant uit. "Beide partijen zijn zwaar uit de middelen gelopen, met veel personele verliezen en voorraden die er niet meer zijn."

Zo loopt Oekraïne tegen problemen aan met de wapens die door het Westen geleverd zijn. "Het is nog een uitdaging om die operationeel te houden", zegt De Kruif. "Want het leger heeft ook munitie nodig om die wapens te gebruiken, en deze is nog niet genoeg op voorraad."

Rusland loopt op zijn beurt tegen personeelsproblemen aan. Daarom heeft Poetin alle Russische regio's de opdracht gegeven om een bataljon aan 'vrijwilligers' te leveren. "Dat laat zien dat Rusland grote verliezen heeft geleden", aldus De Kruif. "Poetin heeft mankracht nodig, in aantallen en kwaliteit."

Cherson

De logistieke problemen verklaren dan ook waarom Oekraïne een tegenoffensief voert in de zuidelijke stad Cherson. Het Russische leger wordt daardoor immers gedwongen om schaarse troepen uit de Donbas te verplaatsen naar het zuiden.

Maar wat er in Cherson gebeurt, is volgens De Kruif secundair. "De strijd draait om de Donbas", zegt hij. "Beide partijen hangen als het ware in de touwen, als boksers na de veertiende ronde. In de komende weken of maanden zal duidelijk worden hoe die strijd wordt beslist."

Mocht het Oekraïne lukken om de logistieke problemen het hoofd te bieden, dan heeft het leger volgens de oud-commandant een significante kans om het gevecht te winnen. "Want het leiderschap en de motivatie van de Oekraïners is beter."