Hoe word je de langstzittende premier van Nederland?

Komende dinsdag mag Mark Rutte zich de langstzittende premier van Nederland noemen. Hij verblijft dan 4311 dagen in het Torentje; één dag langer dan de huidige recordhouder Ruud Lubbers, die er na elf jaar en ruim negen maanden mee stopte.

Het mag geen naam hebben, vindt Rutte zelf. Voor aanvang van het zomerreces antwoordde hij op vraag of het hem iets doet dat hij de nieuwe titelhouder is: "Nee, dat betekent zitvlees en een voetnoot".

Dingen niet groter maken dan ze zijn. En niet alleen succes, maar ook kritiek kunnen relativeren. Dat zijn belangrijke ingrediënten voor zijn succes, zeggen mensen die Rutte goed kennen.

Veel lijkt van hem af te glijden. Ook nu hij - onder meer vanwege de toeslagenaffaire, de moeizame totstandkoming van zijn vierde kabinet en de stikstofproblematiek - zwaarder onder vuur ligt dan ooit.

"Luchtig", noemt oud-D66-leider Alexander Pechtold hem. "Niet snel boos te krijgen, gewoon een prettige persoonlijkheid", die probeert de relaties goed te houden. "Of je nou drie zetels hebt en in de oppositie zit, of je bent een machtige politieke partner, dat maakt hem eigenlijk niet zoveel uit."

Carola Schouten, voor de tweede keer ChristenUnie-vicepremier in een kabinet van Rutte, beschrijft de wekelijkse ministerraden die Rutte voorzit als formele gebeurtenissen. "En tegelijkertijd zit er wel een zekere ontspanning in. Hij kan er wel een soort rust in brengen, met af en toe ook ruimte voor een grapje."

Overigens benadrukken Schouten en Pechtold dat er achter de façade van relaxte opgewektheid een keiharde werker schuilt. "Het ziet er altijd wat ongedwongen uit", zegt Schouten, "maar tegelijkertijd merk je ook dat het allemaal best wel goed is voorbereid".

Had oud-PvdA-leider Asscher gelijk toen hij Rutte als control freak omschreef? "Je ziet dat hij eigenlijk overal wel heel goed in de gaten heeft wat er speelt", zegt Schouten. "Noem het control freak. Maar hij heeft het allemaal best scherp, ja."

Het zou Pechtold niet verbazen als er nog een kabinet-Rutte V komt. "Hij heeft zichzelf al een paar keer opnieuw uitgevonden. Dus tegenstanders moeten echt goed opletten en niet denken: nu is het wel een keer voorbij. Hij wil echt voor dit land, vanuit zijn visie, wat betekenen, en is bereid daar veel voor op te offeren."

Ook Rutte zelf vindt dat zijn houdbaarheidsdatum nog niet in zicht is. "Ik voel wel dat ik langzamerhand halverwege ben", grapte hij voor de zomervakantie. "Maar ik heb in al die jaren nooit iets gehad van: nu heb ik het wel gehad. Nog geen seconde. Het is de mooiste baan van de wereld. Een ongelooflijke eer om dit te mogen doen."