'Politie blijft persoonsgegevens opslaan, ook als dat niet meer nodig is'

De politie krijgt van miljoenen mensen automatisch updates binnen over veranderende leefomstandigheden, zoals een verhuizing, huwelijk of geboorte. Ook als dat al lang niet meer nodig is voor een zaak, blijven de persoonsgegevens van deze mensen beschikbaar in de politiesystemen. Daarover bestaan binnen de organisatie al jaren zorgen, schrijft Trouw op basis van een intern memo.

De politie heeft het wettelijke recht om gegevens uit de Basisregistratie Personen op te vragen als die noodzakelijk zijn voor het politiewerk. Zo kunnen voor een groot dna-onderzoek gegevens worden opgevraagd van mensen die in een bepaald postcodegebied wonen. Ook voor informatie over verdachten, slachtoffers, getuigen of mensen die ooit aangifte hebben gedaan, kan de politie in de basisregistratie terecht.

'Abonnement op personen'

Om de gegevens actueel te houden, krijgt iedereen in het systeem van de politie een zogeheten 'afnemersindicatie', schrijft Trouw. Dat houdt in dat de politie veranderingen in de gegevens automatisch doorkrijgt. In het interne document dat de krant heeft ingezien, staat dat die afnemersindicatie nooit meer wordt verwijderd, ook niet als de betreffende persoon is overleden.

De stroom aan informatie is eindeloos, aldus de memo, die twee jaar oud is. Inmiddels zouden de gegevens van zo'n 9 miljoen mensen automatisch worden ververst. Volgens het document uitte de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, die zich bezighoudt met veilig gebruik van persoonsgegevens, al in 2015 kritiek op het "abonnement op personen" van de politie.

Toch is sindsdien nog niets veranderd, schrijft Trouw. Volgens het interne stuk staat er wel nieuw beleid op de rol, waarin het uitgangspunt is dat de politie niet zomaar meer iedereen mag volgen met wie ooit contact is geweest. Alleen specifieke groepen of afzonderlijke personen mogen dan een afnemersindicatie krijgen, zoals verdachten of mensen met een wapenvergunning.

Dat het nieuwe systeem nog niet van kracht is, komt volgens de politie doordat het gaat om grote logge applicaties die niet van de ene op andere dag uitgezet kunnen worden.

Risico's

Volgens privacy-expert Rejo Zenger van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom overtreedt de politie de wet door gegevens te verzamelen die ze niet nodig heeft. "De politie mag niet meer gegevens verzamelen dan strikt noodzakelijk is voor haar taak", zegt hij. Grote hoeveelheden informatie brengen risico's met zich mee, zegt hij, zoals datalekken.

De korpsleiding ontkent in Trouw dat de wet wordt overtreden. "Zonder actuele persoonsgegevens kan de politie haar werk niet doen", aldus Henk Geveke van de korpsleiding. "Voor het gebruik en actueel houden van die gegevens hebben we een juridische grondslag. We hebben zelf de conclusie getrokken dat we met minder gegevens toe kunnen, en daar werken we aan."