Apenpokkenuitbraak is internationale noodtoestand, zegt WHO
De wereldwijde uitbraak van het apenpokkenvirus is een internationale noodtoestand, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bepaald. Het is de zevende keer dat de WHO die status aan een virusuitbraak toekent, de vorige keer was begin 2020 met het coronavirus. Ook enkele ebola-uitbraken en de uitbraak van het zikavirus kregen eerder die status.
Officieel is er sprake van een Public Health Emergency of International Concern (PHEIC). Dat is het hoogste waarschuwingsniveau dat de WHO kan toekennen. Een speciale commissie vergadert erover of een uitbraak aan de criteria voor een PHEIC voldoet. Afgelopen donderdag kwam de commissie samen.
Opmerkelijk is dat er geen consensus was over de toekenning van de internationale noodtoestand. Negen van de commissieleden waren tegen, zes voor. Het laatste woord was echter aan directeur-generaal Tedros van de WHO, die de classificering wel wilde toekennen. Het is de eerste keer dat de beslissing om een PHEIC uit te roepen op een dergelijke manier is genomen.
Er zijn nu zo'n 16.000 gevallen van apenpokken bekend wereldwijd, verspreid over 75 landen. Er zijn vijf doden gevallen. Volgens Tedros is doorslaggevend dat de uitbraak zich mondiaal snel verspreidt in landen waar het virus nog niet eerder voorkwam, via nieuwe transmissieroutes "waarover we nog te weinig begrijpen". In Europa is volgens Tedros sprake van een hoog risico voor de volksgezondheid, in de rest van de wereld is het risico gematigd.
Het uitroepen van een uitbraak tot PHEIC heeft niet direct concrete gevolgen. Het is vooral een manier van de Wereldgezondheidsorganisatie om de internationale gemeenschap op te roepen de uitbraak serieus te nemen, en om voor elkaar te krijgen dat er een eenduidige mondiale strategie ontwikkeld wordt om de uitbraak een halt toe te roepen.
99 procent van alle besmettingsgevallen komt voor bij mannen, zegt de apenpokkenexpert van de WHO. Het gaat daarbij in 98 procent van de gevallen om mannen die seks hebben met mannen. Tedros: "Hoewel ik dit uitroep tot internationale noodtoestand voor de volksgezondheid, is dit een uitbraak die zich voornamelijk afspeelt onder mannen die seks hebben met mannen, in het bijzonder met meerdere sekspartners. Dat betekent dat deze uitbraak gestopt kan worden met de juiste strategie in de juiste groep."
Dit weten we nu over apenpokken:
Toch kan het virus zich ook verspreiden onder andere groepen. In Nederland zijn onder de ruim 700 bekende besmettingsgevallen één kind en vijf vrouwen. Hoe het kind het virus heeft opgelopen is onduidelijk, onderzoekers hebben seksueel misbruik uitgesloten.
In verschillende landen zijn inmiddels vaccinatieprogramma's begonnen voor mensen die behoren tot de risicogroep. Nederland begint maandag met vaccineren. Een groep van ruim 30.000 mensen komt in aanmerking voor de vaccinatie. Het gaat om dezelfde doelgroep als de groep die een hoog risico loopt op een hiv-infectie.
