Poetin ziet op top in Teheran vooruitgang bij graan, leiders willen diplomatie voor Syrië

De Russische president Poetin ziet vooruitgang in de onderhandelingen over graantransporten via de Zwarte Zee. Tegen de Turkse president Erdogan zei Poetin op een top dat nog niet alle hobbels zijn weggenomen, maar dat er wel voortgang is geboekt. Hij bedankte Erdogan voor zijn bemiddelende rol daarin.

Concreet gaat het om het toestaan van graantransporten uit Oekraïense havens over de Zwarte Zee. Die liggen nu stil, wat wereldwijd tot problemen leidt. Schepen moeten na de Zwarte Zee door Turkse wateren om verder te kunnen varen. Vorige week spraken vertegenwoordigers van Rusland, Oekraïne, Turkije en de Verenigde Naties in Istanbul over een manier om de transporten en controles mogelijk te maken. Daar werden toen eerste afspraken gemaakt.

Erdogan sprak nu zijn waardering uit voor Poetins "zeer positieve benadering" van de gesprekken. De Russische president herhaalde wel zijn eis dat handelsbeperkingen voor Russisch graan moeten worden opgeheven.

Steun van Khamenei

Poetin en Erdogan ontmoetten elkaar in Teheran. Daar spraken ze allebei ook met de Iraanse president Raisi. Poetin had verder een ontmoeting met de hoogste Iraanse leider, Khamenei. Die zegde Rusland steun toe in de oorlog met Oekraïne.

Khamenei keerde zich opnieuw tegen het Westen vanwege de uitbreiding van de invloed van de NAVO naar het oosten. Als Rusland Oekraïne niet was binnengevallen, was het wel op een andere manier tot een conflict gekomen, zei hij. Verder noemde Khamenei de onderlinge banden goed voor zowel Rusland als Iran, omdat beide landen worden getroffen door Amerikaanse sancties.

Syrië: andere belangen, diplomatieke oplossing gezocht

Hoog op de agenda bij de top van Poetin, Erdogan en Raisi stond verder de burgeroorlog in Syrië, waarin de landen tegengestelde belangen hebben.

Poetin zei na afloop dat Rusland, Iran en Turkije vastbesloten zijn hun inspanningen om de situatie in het land te normaliseren voort te zetten. Daarbij moet de territoriale integriteit van Syrië worden gewaarborgd. Ze hebben afgesproken dat ze besprekingen daarover nog dit jaar in Rusland voortzetten. In de slotverklaring van de top in Teheran staat dat ze streven naar een diplomatieke oplossing met bemiddeling van de Verenigde Naties.

Ankara kondigt al weken een nieuw offensief in Syrië aan tegen Koerdische YPG-milities, die vechten tegen het regeringsleger van president Assad. Rusland en Iran steunen Assad juist.

Tijdens het gesprek eiste Poetin meer eenheid in het Syrië-beleid en verweet hij het Westen dat het uit is op verscheuring van het land. Daar moeten Rusland, Iran en Turkije zich gezamenlijk tegen verzetten, zei hij. "Vooral in de gebieden die niet door de Syrische overheid worden gecontroleerd, is de situatie verontrustend. Daarvan gaat een verhoogde extremisme- en separatismedreiging uit." Het Westen zou dit aanmoedigen, aangevoerd door de Verenigde Staten.

Tegenstrijdige belangen

Met de eis zich gezamenlijk daartegen te verzetten, gaat Poetin nadrukkelijk in tegen de Turkse belangen om meer invloed te krijgen in het noorden van Syrië. President Erdogan zei: "Onze strijd tegen terroristische organisaties zal altijd doorgaan, ongeacht waar of door wie die wordt gesteund."

Volgens Erdogan gaat de strijd door ondanks tegenstand van Rusland en Iran. Hij beschouwt de YPG als een terroristische groepering en verwacht dat Iran en Rusland de antiterrorisme-inspanningen van Turkije steunen.

Turkije heeft sinds 2016 vier operaties uitgevoerd in Syrië, waarbij honderden kilometers land zijn bezet.

Iran zei nu dat het een politieke oplossing wil van het conflict in Syrië en dat het Syrische volk zelf moet kunnen beslissen over zijn toekomst, zonder buitenlandse inmenging. Khamenei zei: "Elke aanval door Turkije in Noord-Syrië zou de terroristen in Syrië alleen maar helpen. We zien de veiligheid in Syrië als onze eigen veiligheid en Turkije zou hetzelfde moeten doen."