Vijf jaar cel voor 101-jarige SS-kampbewaker

Een voormalige SS-bewaker van het Duitse concentratiekamp Sachsenhausen heeft een gevangenisstraf van vijf jaar gekregen voor medeplichtigheid aan de moord op meer dan 3500 gevangenen.

De 101-jarige Josef S. is de oudste persoon ooit die is vervolgd voor misdaden van nazi's in de Tweede Wereldoorlog. De opgelegde straf is gelijk aan de eis van het Openbaar Ministerie.

Justitie beschuldigde S. van medeplichtigheid aan de moord op zeker 3518 mensen. Dat is de laagste schatting van het aantal mensen dat tussen januari 1942 en februari 1945 omkwam in het kamp. S. werkte er volgens het Openbaar Ministerie in die periode als bewaker namens de SS.

Hij werd onder meer aangeklaagd voor het neerschieten van Russische krijgsgevangenen en het vermoorden van gevangenen met het gifgas Zyklon B.

Altijd ontkend

Hij heeft tot op het laatste moment ontkend dat hij bewaker was in het kamp ten noorden van de hoofdstad Berlijn. Naar eigen zeggen werkte hij op dat moment als boerenknecht in de Noord-Duitse deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren. "Ik heb geen idee waarom ik hier ben", zei S. "Ik heb helemaal niets gedaan."

De rechter ging daar niet in mee. "In tegenstelling tot wat u beweert, heeft u wel degelijk drie jaar als kampbewaker gewerkt. U heeft met uw activiteiten bewust massavernietiging ondersteund."

Het proces tegen S. begon in oktober vorig jaar, maar werd vanwege gezondheidsproblemen meerdere keren uitgesteld. Halverwege vorige maand werd de zaak hervat. Gezien zijn hoge leeftijd en zijn gezondheid is het de vraag of hij daadwerkelijk de gevangenis in moet.

Hoe het leven van S. er na de oorlog uitzag, is niet helemaal duidelijk. Na zijn krijgsgevangenschap in 1947 zou hij een relatief anoniem bestaan hebben geleid als slotenmaker.

Demjanjuk

Het afgelopen decennium moesten meer kampbewakers uit de Tweede Wereldoorlog alsnog voor de rechter verschijnen. Dat was het gevolg van de uitspraak tegen voormalig SS'er John Demjanjuk, die in 2011 werd veroordeeld tot vijf jaar cel.

Tot die tijd werden in Duitsland alleen beheerders van kampen vervolgd of mensen van wie bekend was dat ze bijzonder wreed waren geweest. Justitie in Duitsland achtte het lang onmogelijk om te bewijzen dat SS'ers op lage posities medeplichtig waren aan de nazi-moordmachine. Tegenwoordig wordt het werken als reguliere kampbewaker ook als strafbaar gezien.