Rekenkamer: miljard van het Rijk levert mogelijk geen extra huizen op

Het miljard dat de Rijksoverheid in 2020 en 2021 aan gemeenten heeft toegezegd om meer huizen te laten bouwen, heeft mogelijk weinig effect. Het is niet aan te tonen of er door het extra geld meer huizen bij komen, concludeert de Algemene Rekenkamer. Die deed een poging om te kijken wat het extra geld oplevert.

"We hebben grote twijfel of dit een doelmatige inzet van publiek geld is", zegt Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. "

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken levert de zogeheten Woningbouwimpuls bijna 140.000 woningen op, maar dat is volgens de Rekenkamer aan de hand van de cijfers niet te zeggen.

Geen goede probleemanalyse

In 2020 werd voor het eerst geld door het Rijk uitgekeerd aan gemeenten om voor meer betaalbare nieuwbouwhuizen te zorgen. Volgens de Rekenkamer ontbrak op dat moment een goede probleemanalyse van de woningmarkt. Ook ging er geld naar gemeenten waar geen of een beperkt woningtekort was.

Bij de helft van de huizen die met steun werden gebouwd, kwam de bijdrage van het Rijk neer op minder dan 5300 euro. Relatief laag, concludeert de Rekenkamer. "Zulke bedragen hebben het risico van een cadeau-effect", zegt Irrgang. "Die projecten waren al in een vergevorderde fase. Zonder de bijdrage van het Rijk waren die woningen misschien ook wel gebouwd."

Bij enkele projecten ging het om 12.000 tot 15.000 euro aan subsidie per woning.

'Blijft belangrijk onderdeel'

De Rekenkamer wijst erop dat er geen harde garanties zijn dat de gesubsidieerde huizen op de langere termijn betaalbaar blijven.

Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, zegt in een reactie dat het moeilijk is om de precieze effecten van de maatregel vast te stellen. Hij zegt dat de Woningbouwimpuls een belangrijk onderdeel blijft van het kabinetsbeleid, ook om gemeenten voor de langere termijn meer zekerheid te geven.

Wel gaat hij kijken naar een aantal aanpassingen in het beleid naar aanleiding van het rapport. Zo belooft het Rijk nadrukkelijker afspraken te maken zodat ook op de langere termijn de betaalbaarheid van de woningen gegarandeerd is.