'Gasnoodplan Duitsland is teken aan de wand voor heel Europa'
Het is volgens experts verstandig dat Duitsland zint op noodmaatregelen nu Rusland fors minder gas levert. Sinds afgelopen week levert de Nord Stream 1-pijpleiding nog maar 40 procent van de normale hoeveelheid. Ook de rest van Europa zal daar de effecten van merken. "Ik denk dat dit een kantelpunt is", zegt energiespecialist Aad Correljé van de TU Delft.
Zo'n 40 procent van al het gas dat Europa importeert komt via Nord Stream 1 uit Rusland aan in Duitsland, waarvandaan het verder wordt gevoerd. Ondanks geopolitieke spanningen bleef de aanvoer via deze pijpleiding tot nu redelijk stabiel, legt Correljé uit. "Het is voor Europa een teken aan de wand dat er nu substantieel minder wordt geleverd."
'Noodsituatie ook voor Nederland'
Dat beaamt energiedeskundige Lucia van Geuns, verbonden aan het Den Haag Centrum voor Strategische Studies: "Duitsland zegt nu heel duidelijk dat er een noodsituatie is. En ik vind dat dit ook voor Nederland zou moeten gelden. We vormen in Europa immers één groot gassysteem."
Onder andere Italië, Oostenrijk, Slowakije, Tsjechië en Duitsland merken meteen al dat de gastoevoer stokt. Rusland zegt dat de leveringen achterblijven om technische redenen. Maar het draait volgens Duitse bondskanselier Scholz allemaal om de sancties die de EU heeft ingesteld tegen Moskou vanwege de invasie in Oekraïne.
Van Geuns: "Poetin voert drogredenen aan om minder te leveren, waardoor de gasprijs wordt opgejaagd. Hij weet ook dat het vullen van de gasvoorraden dan problematisch wordt in Europa."
Duitsland wil dus het zekere voor het onzekere nemen. Om tekorten in de winter te voorkomen moet de industriële sector minder gas verbruiken, is volgens Duitse media het voornemen van het ministerie van Economische Zaken. Ook zou de regering 15 miljard euro beschikbaar stellen om de gasvoorraden aan te vullen.
De maatregelen die Duitsland wil instellen, zijn volgens Correljé ongekend. "Duitsland is dan ook extreem afhankelijk van Russisch gas." Ongeveer een derde van al het gas is afkomstig uit Rusland. "Het gaat om enorme volumes en om technische redenen is de snelheid beperkt waarin dit kan worden aangevuld."
De Duitse voorraden zijn momenteel voor zo'n 56 procent gevuld. Het doel is om dat voor november tot 90 procent te krijgen.
'Transparantie probleem in Nederland'
Nederland heeft dit weekend overlegd met onder meer de Duitse regering en de Europese Commissie en doet dat morgen weer, laat het ministerie voor Klimaat en Energie weten in een reactie op het nieuws uit Duitsland.
Maar Correljé en Van Geuns vinden dat het kabinet op z'n minst transparanter moet zijn over de aanpak van het probleem. Dat is volgens hen essentieel om een juiste afweging te kunnen maken over eventuele noodmaatregelen. Maar ook om te weten of er in het huidige tempo voldoende gasvoorraad wordt opgebouwd voor de winter.
Lector energietransitie Martien Visser twitterde gisteren een grafiek waarop te zien is voor welk percentage de gasvoorraden zijn gevuld in Nederland, de EU en buurlanden:
Commerciële partijen worden via een subsidieregeling door de Nederlandse overheid gestimuleerd de bergingen te vullen. "Mijn grootste zorg is dat deze marktpartijen door de huidige ontwikkelingen ook problemen krijgen om die voorraad aan te vullen", zegt Van Geuns. "Er zou daarom van week tot week moeten worden gemonitord en gecommuniceerd hoe de aanvulling van onze gasvoorraad verloopt."
Correljé: "Als je dit aan de markt overlaat, moet je als overheid wel echt op tijd bijspringen. Want voorbij een bepaald punt is het probleem niet zomaar te herstellen. Daarom kun je in dit geval beter het zekere voor het onzekere nemen."
