Rutte maakt excuses aan Dutchbat: 'Onterecht in het beklaagdenbankje'
Het kabinet maakt excuses voor de omstandigheden waaronder Dutchbat III in 1995 naar Srebrenica is uitgezonden. Op een bijeenkomst met honderden veteranen in Schaarsbergen zei premier Rutte dat de missie onder mandaat stond van de Verenigde Naties, maar dat dat niets afdoet aan de speciale verantwoordelijkheid van de Nederlandse staat.
Hij verontschuldigde zich ook dat er onvoldoende zorg voor de Nederlanders was na terugkeer zijn en hij erkende het gebrek aan steun, toen "Dutchbat III in de beeldvorming onterecht in het beklaagdenbankje terechtkwam".
"27 jaar na dato zijn sommige woorden nog nooit uitgesproken", zei premier Rutte:
Op de plechtigheid, die in in het teken stond van "erkenning en waardering", kregen de Dutchbatters het Ereteken voor Verdienste in brons. Ook defensieminister Ollongren en commandant der strijdkrachten Eichelsheim waren daarbij aanwezig. Er werd tevens een minuut stilte gehouden voor de twee collega's die omkwamen en de burgerdoden in Srebrenica.
'Wereld liet het afweten'
De militairen van Dutchbat III maakten in 1995 deel uit van een VN-vredesmissie in Bosnië-Herzegovina. De lichtbewapende Nederlanders waren machteloos toen de moslimenclave Srebrenica onder de voet werd gelopen en Bosnische Serviërs zo'n 8000 moslimmannen vermoordden.
Rutte benadrukte dat de Bosnische Serviërs verantwoordelijk zijn voor de genocide, maar hij zei ook dat de wereld het liet afweten, en dat Dutchbat door de politiek en de defensietop te weinig is gesteund tegen de "regen van onterechte kritiek".
Volgens de premier zijn de Nederlandse militairen destijds op pad gestuurd met een opdracht die gaandeweg onuitvoerbaar bleek. Rutte zei dat de Dutchbatters te maken kregen met een "gekmakende machteloosheid" dat ze niet hebben kunnen doen waarvoor ze militair zijn geworden. De premier betuigde zijn respect voor de manier waarop de Nederlanders onder moeilijke omstandigheden steeds hebben geprobeerd het goede te doen, zelfs toen het eigenlijk niet meer ging.
'Onmogelijke gevraagd'
Minister Ollongren zei dat de overheid tekort is geschoten jegens de veteranen. "Als we onze mensen op missie sturen, dan zorgen we ook voor ze als ze terug zijn", zei ze. "Dat had ook gemoeten na Srebrenica. En dat is niet gebeurd."
Volgens de minister werd 27 jaar geleden "het onmogelijke" gevraagd van de veteranen. "Thuisgekomen stonden jullie nog steeds alleen. Jullie hadden een grote behoefte aan open armen. Maar Nederland keerde jullie de rug toe."
"Er is gehoord, maar niet geluisterd. Er was te weinig nazorg, te weinig steun, te weinig weerwoord in de beeldvorming. Voor jullie en jullie thuisfront. Dat heeft diepe sporen achtergelaten."
Veel onterechte kritiek
Jaren na de gebeurtenissen in Srebrenica ondervinden veel van de toenmalige militairen van Dutchbat nog steeds problemen als gevolg van hun uitzending. Vorig jaar erkende het kabinet al dat de militairen destijds onder uitzonderlijke omstandigheden moesten opereren en dat zij in de periode daarna onterecht jarenlang veel kritiek en negatieve media-aandacht over zich heen kregen.
Toenmalig minister van Defensie Bijleveld zei toen al dat het kabinet met een speciaal gebaar zijn waardering zou uitspreken voor Dutchbat III. De betrokkenen ontvingen vorig jaar een eenmalig bedrag van 5000 euro als blijk van erkenning. Defensie organiseert ook terugkeerreizen naar Srebrenica.
