Stemming binnen de Conservatieven over lot Johnson voorbij

De stemming over het lot van de Britse premier Boris Johnson is om 21.00 uur Nederlandse tijd geëindigd. Rond 22.00 uur wordt de uitslag verwacht. De parlementariërs van zijn Conservatieve partij beslissen of ze Johnson als leider - en daarmee als premier - willen houden of dat er een vervanger moet komen. De stemming is het gevolg van partygate - de reeks lockdownfeestjes waarover Britse media de afgelopen maanden berichtten.

De uitslag is hier live te volgen.

Eerder vandaag maakte de voorzitter van het machtige 1922 comité van de Conservatieven bekend dat er genoeg brieven waren verzameld om zo'n stemming in gang te zetten. In totaal waren hiervoor 54 aanvragen van partijgenoten nodig (wat neerkomt op 15 procent). Om aan te blijven, heeft Johnson vanavond de meerderheid van Conservatieve parlementariërs nodig. Dat komt neer op 180 stemmen: de helft plus één extra stem. De leider van de Schotse Conservatieven liet vanavond weten Johnson niet te zullen steunen.

Om partijgenoten in het Lagerhuis ervan te overtuigen hem te steunen, stuurde Johnson vanochtend een brief naar alle 359 parlementariërs van de Conservatieven. Hij signeerde elke brief persoonlijk en voegde volgens de BBC ook persoonlijk woordjes toe - iets wat er volgens politiek analisten op kan duiden dat Johnson het daadwerkelijk benauwd heeft.

Voor aanvang van de stemming sprak Johnson zijn partijgenoten nog toe. Volgens de BBC zou hij hen hebben opgeroepen de eenheid in de partij te bewaren en de oppositie niet een handje te helpen. Volgens bronnen van persbureau Reuters zou hij bovendien belastingverlagingen hebben beloofd, als onderdeel van een pakket economische hervormingen die hij volgende week zou willen aankondigen.

In het geheim

Of hij de stemming zal overleven, is lastig te zeggen. Alleen de voorzitter van het 1922 comité weet hoeveel precieze aanvragen er voor de stemming zijn ingediend, en door wie. Ook de stemming vanavond verliep in het geheim. De partij heeft er een speciale stembus voor. Alleen als parlementariërs er zelf mee naar buiten treden, wordt duidelijk wat zij hebben gestemd.

Overleeft Johnson de stemming vanavond niet, dan moet hij aftreden als leider van de Tories. De partij wijst dan een nieuwe leider aan, die automatisch ook premier wordt. Verkiezingen zijn daarvoor niet nodig. Haalt Johnson het wel, dan kan er het komende jaar niet opnieuw een vertrouwensstemming worden belegd.

Maar, zo stellen politieke duiders, als Johnson het haalt, betekent dat nog niet dat daarmee de rust terugkeert in de partij. In 2018 won Johnsons voorganger May haar vertrouwensstemming, maar vertrok - geplaagd door Brexitperikelen - een half jaar later alsnog.

Analisten wijzen erop dat er factoren zijn die zowel in Johnsons voor- als nadeel pleiten. Enerzijds heeft Johnson de wet overtreden en leeft het idee dat zoiets niet verenigbaar is met de positie van premier. Anderzijds hebben de Tories geen duidelijke opvolger binnen de partij, die dezelfde populariteit geniet als Johnson. Daarnaast voert het pro-Johnsonkamp aan dat de premier een stabiele, betrouwbare factor is te midden van de Oekraïne-crisis.