‘Met hun tanks hebben ze lukraak op de kerncentrale geschoten’
De Russische regering wil de regio ten zuiden van de Oekraïense stad Zaporizja opnemen in de 'vriendelijke Russische familie'. Vicepremier Marat Choesnoellin wil het door de Russen veroverde gebied, ten zuiden van de Dnjepr, 'helpen' integreren in de Russische Federatie.
Hij doelde vooral op de kerncentrale die daar ligt, in de plaats Energodar. Dat is de grootste kerncentrale van Europa, die bestaat uit zes blokken, waar circa 11.000 mensen werken.
Choesnoellin wil de elektriciteit van de veroverde kerncentrale naar Rusland leiden, als Oekraïne niet betaalt. "Want elektriciteit is niet iets wat je op de plank laat liggen", zei hij tegen het Russische staatspersbureau Ria Novosti. "In alle bevrijde gebieden moet de roebel volledig worden ingevoerd", zei hij over de Russische munt. Eerder zei Choesnoellin dat over de plaats Cherson, die ook door de Russen is ingenomen.
Als Oekraïne de stroom niet wil, gaat de centrale voor Rusland werken.
"Als Oekraïne de stroom niet wil, gaat de centrale voor Rusland werken", waarschuwde de vicepremier. Energoatom is de Oekraïense beheerder van de centrale in Zaporizja. Petro Kotin is de president van het bedrijf. Hij vergelijkt de aanpak van de Russische politicus met het plannen van een reis naar mars. "Dat kan je doen, maar het gaat nooit lukken."
De energie naar Rusland leiden via nieuwe elektriciteitsleidingen is volgens Kotin, zelf voormalig directeur van de centrale, een immense operatie die jaren zal duren en veel geld gaat kosten. Het is een operatie die lijkt op de bouw van de brug tussen de Krim en het Russische vasteland. "Daar hebben ze nu de tijd en het geld niet voor", zegt hij in zijn kantoor in Kiev.
Kotin gaat er bovendien van uit dat de centrale binnen afzienbare tijd weer in Oekraïense handen komt, na een militair tegenoffensief. Hij noemt Zaporizja "onze trots". "Ik ken de meeste mensen die er werken. Ik begrijp hoe moeilijk het voor ze is."
Er kwam een granaat terecht in de transformator van blok zes. Als die was ontploft, zou er een gigantische brand zijn ontstaan.
Het complex wordt bewaakt door ongeveer 500 Russische militairen die het personeel intimideren. "Hun telefoons worden gecontroleerd. Als daar Oekraïens patriottisch materiaal op staat, worden ze meegenomen naar de kelder die als gevangenis is ingericht. Of naar een bos. Waar boven hun hoofden wordt geschoten." Volgens de president van Energoatom zijn sommige werknemers nu spoorloos.
Verbijsterd is Kotin vooral over de manier waarop de Russen het complex hebben ingenomen, in de nacht van 4 op 5 maart. "Met hun tanks hebben ze op de installaties geschoten. Er kwam een granaat terecht in de transformator van blok zes. Als die was ontploft, zou er een gigantische brand zijn ontstaan, omdat daar veel brandbaar materiaal is."
Door de slechte kwaliteit van de Russische munitie is de wereld, volgens Kotin, ontsnapt aan een tweede kernramp à la Tsjernobyl. Koelbloedig als het personeel was, hebben ze de reactor na de beschieting afgeregeld. Het hele complex draait nu op minimale capaciteit.
We konden het ons niet voorstellen dat een land dat zelf zoveel reactoren heeft, het in zijn hoofd haalt om met zijn tanks binnen te dringen en lukraak te gaan schieten.
Er was veel meer niet ontplofte munitie. De Russen hebben die na de verovering verzameld en tot ontploffing gebracht op het terrein van de centrale zelf. Kotin heeft daar geen woorden voor: "We konden het ons niet voorstellen dat een land dat zelf zoveel reactoren heeft, het in zijn hoofd haalt om met zijn tanks binnen te dringen en lukraak te gaan schieten."
Ook in Tsjernobyl, waar zich grootste kernramp uit de menselijke geschiedenis heeft voorgedaan, hebben de Russen zich ronduit roekeloos gedragen. Direct naast de centrale, die op 26 april 1986 ontplofte na een mislukte test, ligt de nucleair zwaarst vervuilde grond ter wereld. Russische soldaten hebben daar loopgraven gegraven en dus veel nucleair vervuilde stof ingeademd.
"Ik heb hier geen verklaring voor. Waar waren hun commandanten mee bezig?", vraagt een vertwijfelde beheerder van het terrein zich af.
(De uitspraken van de president van Energoatom zijn niet onafhankelijk te verifiëren.)
De kernramp van Tsjernobyl was de grootste kernramp die ooit heeft plaatsgevonden:
