Plenaire VN-vergadering legt vetorecht in de V-raad onder vergrootglas

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft een stap genomen om het uitspreken van een veto in de VN-Veiligheidsraad te ontmoedigen. De resolutie, ingediend door het ministaatje Liechtenstein, werd unaniem aangenomen en met een applaus bezegeld.

Het vetorecht van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad wordt niet geschrapt of begrensd, maar de lidstaat die een resolutie dwarsboomt met een veto moet binnen tien dagen tekst en uitleg komen geven aan de vertegenwoordigers van de 193 lidstaten van de Algemene Vergadering. Daar kan geen actie worden ondernomen, maar de vetoënde diplomaat staat vol in de belangstelling en andere landen kunnen zich over diens handelwijze uitspreken.

Nu wordt een veto uitgesproken in de beslotenheid van de vijftien leden tellende Veiligheidsraad. De lidstaten met vetorecht zijn de VS, Rusland, China, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk ondersteunden de resolutie van Liechtenstein, Rusland tekende geen verzet aan.

Oplopende ergernis

De ergernis over de verlammende werking van het vetorecht is recent fors opgelopen naar aanleiding van Ruslands veto's over resoluties waarin de oorlog in Oekraïne wordt veroordeeld. De Russische VN-ambassadeur dreigde bovendien ook alle toekomstige resoluties met betrekking tot de strijd in Oekraïne met een veto te treffen.

Initiatiefnemer Liechtenstein zei met het voorstel te willen bereiken dat "de stem van alle landen die geen vetorecht hebben gehoord worden, in zaken die vrede en veiligheid betreffen en die ons allen aangaan".

Sinds 1946 hebben vooral Rusland en de VS gebruikgemaakt van hun veto-privilege. In totaal troffen ze meer dan 200 keer een resolutie met een veto. China maakt er de laatste jaren vaker gebruik van. Frankrijk en het VK hebben sinds 1989 geen gebruikt meer gemaakt van hun vetorecht.