Poetin een paria? In deze landen kan hij rekenen op begrip en steun
In de wereld heerst de wet van de jungle, als de Russische invasie in Oekraïne niet wordt veroordeeld door de Verenigde Naties, zei EU-buitenlandchef Josep Borrell eerder vandaag. In de Veiligheidsraad zal Rusland de veroordeling blokkeren met een veto, maar Borrell hoopt dat de Algemene Vergadering de Russische militaire operatie in het buurland wél afwijst.
Of dat ook echt gebeurt is echter zeer de vraag. Westerse landen zijn unaniem in hun veroordeling van Poetin, en worden gesteund door belangrijke Aziatische landen als Japan en Zuid-Korea, maar daarbuiten heeft de Russische president nog wel degelijk hele en halve vrienden.
Syrië en Belarus
Tot zijn grootste politieke vrienden horen de Syrische president Assad en de Belarussische president Loekasjenko. Poetin heeft hen de afgelopen jaren aan zich verplicht door hun regimes overeind te houden.
Assad, die de Syrische burgeroorlog heeft overleefd dankzij militair ingrijpen van Rusland, toonde in een telefoongesprek met Poetin begrip voor de aanval op Oekraïne. "Wat vandaag gebeurt, is een correctie op de geschiedenis en een herstel van het evenwicht in de wereld", zei de Syrische dictator, die het Westen de schuld gaf van het bloedvergieten in Oekraïne.
Loekasjenko's steun aan Poetin ging de afgelopen weken nog veel verder: hij liet zijn strijdkrachten gemeenschappelijke oefeningen houden met het Russische leger en stond Rusland toe tienduizenden militairen aan de Belarussisch-Oekraïense grens samen te trekken. Daarvandaan zijn de Russen gisteren aan hun opmars naar Kiev begonnen.
Voor zover bekend doen Belarussische militairen niet mee aan de invasie van Oekraïne.
Venezuela, Cuba en Nicaragua
Een bondgenoot op afstand is Venezuela, een paria in de eigen regio. Op Twitter koos president Maduro unverfroren partij voor Poetin. Volgens hem is het niet Poetin, maar de NAVO die de akkoorden van Minsk over een wapenstilstand in Oost-Oekraïne heeft geschonden. Hij noemde dat "een ernstige bedreiging voor Rusland en zijn territoriale integriteit en soevereiniteit".
Ook Cuba en Nicaragua denken er ongeveer zo over. Cuba zit al in het anti-Amerikaanse kamp sinds de communistische revolutie van 1959 en Nicaragua sinds de sandinistische machtsovername in 1984. Beide landen houden zich nu wat stil. Ze kregen bezoek van de voorzitter van het Russische lagerhuis, die uitlegde dat Rusland bezig is met een 'vredesoperatie'.
Iran en Myanmar
Iran is geen bondgenoot van Rusland, maar houdt wel samen met Poetin in Syrië het regime-Assad overeind en heeft de VS als gemeenschappelijke vijand. President Raisi heeft dan ook in een gesprek met Poetin begrip voor het Russische optreden getoond. Hij vindt net als Poetin de uitbreiding van de NAVO naar het oosten een bedreiging voor Rusland.
De militaire junta van Myanmar, een andere outcast in de Westerse wereld, steunt Poetin voluit. Sterke man Min Aung Hilang bracht vorig jaar een 'vriendschapsbezoek' aan Poetin. Vandaag liet het regime begripvol weten dat Rusland bezig is "zijn soevereiniteit te vestigen" en wil laten zien dat het een wereldmacht is.
India
India steunt de Russische invasie niet, maar blijft weg bij een veroordeling. Gedurende de hele Koude Oorlog was India geneigd tot samenwerking met Moskou, en die houding houdt tot de dag van vandaag stand. Nog altijd is bijvoorbeeld een groot deel van de bewapening van het Indiase leger van Russische makelij. Dat bepaalt de houding van premier Modi.
Modi belde Poetin gisteravond en riep hem op het geweld onmiddellijk te staken, maar hij veroordeelde de aanval op Oekraïne niet. De Indiase VN-vertegenwoordiger riep op tot "deëscalatie" en "voortgezette diplomatie", maar zei niets over de Oekraïense soevereiniteit en integriteit.
Pakistan
India's aartsvijand Pakistan, vanouds een 'moeilijke' bondgenoot van de VS, toont zich dezer dagen verrassend welwillend tegenover Poetin. De Pakistaanse premier Khan arriveerde enkele uren voor de Russische invasie begon in Moskou en liet daar een geplande ontmoeting met Poetin gewoon doorgaan, waarmee hij de eerste wereldleider werd die Poetin sinds het begin van de invasie ontmoette.
Khan veroordeelde de aanval niet, toonde geen sympathie voor de Oekraïense soevereiniteit, maar zei slechts dat hij "de situatie tussen Rusland en Oekraïne" betreurt. Hij benadrukte dat het conflict in niemands belang is en dat ontwikkelingslanden economisch altijd het hardst worden getroffen door militaire conflicten.
Het bezoek van Khan aan Moskou leidt tot gefronste wenkbrauwen in Washington, waar president Biden heeft gezegd dat Poetin "de paria van de wereld wordt". Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat het Amerikaanse standpunt over Khans bezoek " aan Pakistan is overgebracht".
De Pakistaanse minister van Buitenlandse Zaken legde uit dat de voors en tegens van het bezoek vooraf uitvoerig zijn overwogen, dat het bezoek strikt bilateraal is en moet worden gezien in het kader van de langdurige verbetering van de betrekkingen tussen Pakistan en de VS.
Servië
Servië is traditioneel een bondgenoot van Rusland, dat zich sinds de 19e eeuw steeds opwierp als beschermer van het kleine 'Slavische broedervolk'. Maar in dit conflict tussen twee 'broedervolkeren' is het lastig kiezen voor de nationalistische premier Vucic.
Vucic deed er anderhalve dag over om met een reactie te komen. Vanmiddag liet hij voor het eerst van zich horen: hij sprak zich uit tegen de schending van de territoriale integriteit, maar zei dat Servië als land dat zelf doelwit is geweest van sancties, niets voelt voor sancties tegen Rusland.
Correspondent David-Jan Godfroid denkt niet dat Poetin erg tevreden is met deze reactie:
China
De belangrijkste rugdekking voor Poetin komt van China. Beide landen zijn verbonden door vijandschap en rivaliteit met de VS. Ze hebben gezamenlijk militaire oefeningen gehouden en drie weken geleden was Poetin de eregast van president Xi bij de opening van de Olympische Winterspelen. Beide leiders kondigden toen aan dat ze hun samenwerking zouden uitbreiden en dat er daarbij geen "verboden gebieden" waren.
Dat neemt niet weg dat China gisteren werd verrast door de Russische inval. De Chinese staatstelevisie meldde die ochtend neutraal dat Rusland "een speciale militaire operatie" was begonnen. Het woord "invasie" werd vermeden en Poetins uitspraak dat Rusland geen andere keus had werd geciteerd.
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken liet echter ook blijken dat China Rusland in deze oorlog geen wapens zal leveren. "Ik denk dat Rusland geen wapenhulp van China of andere landen nodig heeft", zei een woordvoerder van het ministerie.
Belangrijk voor China's opstelling is ook dat het steeds heeft benadrukt dat de soevereiniteit van onafhankelijke landen gerespecteerd moet worden. China lijkt daarbij niet geneigd een uitzondering voor Oekraïne te maken - de Chinese opstelling tegenover Taiwan is daarmee in China's ogen niet in strijd, omdat het Taiwan ziet als een Chinese provincie.
Vandaag belde Xi met Poetin. Hij zei hem dat de soevereiniteit en territoriale integriteit van alle naties moet worden gerespecteerd en riep op tot onderhandelingen om de crisis op te lossen. Poetin klaagde bij Xi dat de VS en zijn bondgenoten de "gerechtvaardigde Russische veiligheidseisen" negeren, maar antwoordde ook dat hij bereid is besprekingen op hoog niveau met Oekraïne te voeren.
De naam van de Oekraïense president Zelensky werd daarbij niet genoemd. Toch hoopt de EU dat China kan helpen een oplossing te vinden. EU-buitenlandvertegenwoordiger Borrell zei dat hij de Chinese minister van Buitenlandse Zaken heeft gevraagd China's invloed op Poetin te gebruiken om hem tot rede te brengen.
