KWF wil ongeneeslijk zieken beter begeleiden, ook focus op 'kwaliteit van sterven'

Artsen en verpleegkundigen moeten meer aandacht krijgen voor patiënten die niet meer beter worden. Kankerfonds KWF begint daarom een opleiding palliatieve zorg, waarin niet het genezen van de ziekte maar een waardig levenseinde centraal staat.

"Er is altijd heel veel aandacht voor het lichaam bij mensen die ongeneeslijk ziek zijn - pijn, benauwdheid - maar wij vinden dat de psychologische kanten veel meer aandacht nodig hebben in de opleiding", zegt longarts Sander de Hosson van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen, een van de initiatiefnemers van het programma.

"Niet de tumor moet centraal staan, maar de hele mens. Dat heb ik echt wel moeten leren in de praktijk. Toen ik werd opgeleid had ik een week over palliatieve zorg en in mijn vervolgopleiding een uurtje, terwijl 40 procent van mijn vak eruit bestaat."

Uit onderzoek blijkt dat twee derde van de zorgprofessionals zich onvoldoende geschoold vindt op dit gebied. Dat merken de patiënten ook: bijna een derde mist na een slechtnieuwsgesprek adequate steun.

"Mensen die ongeneeslijk ziek zijn krijgen vaak te maken met angst, depressieve klachten, rouw of zingevingsaspecten - hoe kan ik nog kleur geven aan mijn leven?", somt De Hosson op. Ook missen ongeneeslijk zieke patiënten steun voor hun geliefden of willen ze praten over welke vorm van zorg het beste aansluit bij hun wensen.

"In mijn spreekkamer zijn mensen heel bang om uiteindelijk te stikken", noemt longarts De Hosson als voorbeeld. "Ik kan ze vertellen dat dat niet zal gebeuren, omdat we medicijnen hebben. Alleen al die boodschap kan veel rust geven bij mensen. Ik heb echt moeten leren daar goed over te praten."

Cursus meteen vol

Afgelopen weekend kwam het docententeam voor de nieuwe opleiding voor het eerst bijeen. 12 mei beginnen de cursussen. "Er is heel veel vraag naar dit onderwerp. De nascholing die in mei begint zat meteen vol."

Eerder sprak Nieuwsuur met drie experts over palliatieve zorg. Volgens diverse zorgverleners die mensen in de laatste weken van hun leven verplegen en begeleiden, gaan artsen te lang door met behandelen en hebben mensen amper tijd om goed afscheid te nemen van het leven en te sterven, is te zien in deze video:

Aanvankelijk gaat het om een pilotproject in Zwolle voor zes ziekenhuizen, waar eerst verpleegkundigen en daarna artsen opgeleid worden. Later zal de cursus in samenwerking met het Amsterdam UMC landelijk worden uitgerold.

"We hebben modules ontwikkeld, bijvoorbeeld over het vroegtijdig in gesprek gaan met een patiënt over wensen en behoeften - wat is nu belangrijk, maar ook in latere fasen. Veel patiënten zijn ook bang voor het stervensproces, dus zullen we proberen zaken aan te leren over wat er dan gebeurt."

Zo moeten uiteindelijk duizend zorgmedewerkers worden opgeleid die hun kennis aan collega's kunnen overdragen. De Hosson kan het doel ervan in één zin samenvatten: "Kwaliteit van leven én van sterven."