Peilingwijzer: VVD blijft onbedreigd de grootste, winst Volt verdampt
In de nieuwste Peilingwijzer blijft de VVD met afstand de grootste partij met 29 tot 33 zetels, een verlies van zo'n 3 zetels ten opzichte van het huidige aantal in de Tweede Kamer. De opvallendste verschuiving is te zien bij Volt, waar na het conflict rond Kamerlid Nilüfer Gündogan vrijwel niets meer over is van de winst die deze nieuwkomer na de Kamerverkiezingen in de peilingen boekte.
Waar Volt in de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van drie zetelpeilingen, eind december nog op 5 tot 9 zetels uitkwam, zijn dat er nu 2 tot 6. Niet of nauwelijks meer dan de drie zetels die de partij bij de Kamerverkiezingen wist binnen te slepen.
'JA21 constructiever dan PVV'
De andere nieuwkomers weten hun sprong vooruit wél vast te houden, veelal ten koste van coalitiepartijen. "Maar op de rechterflank zien we dat ook PVV en Forum voor Democratie de concurrentie van nieuwkomers als JA21 en BBB merken", zegt politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer.
Zo haalt JA21 (momenteel 7 tot 11 zetels in de Peilingwijzer) volgens recent onderzoek van I&O Research niet alleen kiezers weg bij VVD en CDA, maar ook bij PVV en FvD. Nieuwe kiezers van JA21 zeggen de combinatie van een rechtse koers met een constructieve opstelling te waarderen. "JA21 heeft meer kans op samenwerking met andere partijen", zegt een ex-PVV'er over de partij van Joost Eerdmans.
De PVV zit met 13 tot 17 zetels op dit moment aan de onderkant van de 17 die het in de Kamer bezet. Hetzelfde geldt voor FvD, bij de Provinciale Statenverkiezingen van drie jaar geleden nog de grootste van het land, maar nu in de Peilingwijzer goed voor 3 tot 5 Kamerzetels.
BBB (momenteel 1 zetel in de Tweede Kamer) blijft net als JA21 stevig in de lift omhoog en komt uit op 6 tot 10. Onder leiding van Caroline van der Plas wint deze partij onder andere van het CDA, dat ongeveer halveert op 6 tot 10 zetels.
Het CDA blijft daarnaast last houden van het vertrek van Kamerlid Pieter Omtzigt. Tegen I&O Research zegt 9 procent van de weglopende CDA'ers van plan te zijn te gaan stemmen op de nog op te richten nieuwe partij van Omtzigt. "Het CDA gaat nog extra concurrentie krijgen", concludeert Louwerse.
D66 verliest aan links
In de links-progressieve hoek heeft D66 het eveneens lastig. De 17 tot 21 zetels die de partij van vice-premier Sigrid Kaag overhoudt in de Peilingwijzer, betekenen een verlies van zo'n 5 zetels. Ex-stemmers wijken volgens I&O Research uit naar linksere partijen als GroenLinks, dat met 10 tot 14 zetels op een duidelijke winst staat. Dat geldt in mindere mate voor de PvdA (9 tot 12 zetels), maar zeker niet voor de SP, dat het met 6 tot 8 zetels electoraal moeilijk blijft houden.
De enige coalitiepartij die een weliswaar bescheiden winst boekt is nog altijd de ChristenUnie op 5 tot 7 zetels. Bij de oppositie doet ook de Partij voor de Dieren het goed, met 7 tot 10.
Stabiel blijven Denk (3-5) en de SGP (2-4). Net als 50Plus en Bij1, met beide 0 tot 2.