Gewild toevluchtsoord Turkije wordt een veilige haven voor Russisch geld
Ze waren net klaar met hun training toen het Oekraïense nationale jeugdzeilteam hoorde dat het luxejacht van oligarch Roman Abramovitsj de haven van Bodrum zou binnenvaren. Zeilcoach Paulo Donstov haalde de kinderen bijeen, ze moesten iets doen.
Op de Oekraïense vlag die ze altijd bij zich hebben, schreven ze snel de woorden: 'No War'. Ze stapten in een bootje en gingen erop af. "Ga weg, Russisch schip!" riepen ze naar het immens grote vaartuig. Het duurde twintig minuten voor de Turkse kustwacht ze vriendelijk vroeg om plaats te maken. Klein symbolisch protest. Want ze hadden niet de illusie dat ze het jacht echt konden tegenhouden.
De aandacht erop vestigen, lukte wel. Foto's van het kleine Oekraïense bootje naast het Russische megajacht gingen de wereld over. Zo ook het verhaal dat Abramovitsj twee van zijn luxejachten in Turkije heeft geparkeerd. De 'Solaris' in Bodrum en de 'Eclipse' in Marmaris ontlopen westerse sancties aan de Turkse Riviera.
En dat kan, omdat Turkije geen sancties heeft ingevoerd tegen Russen. Turkije is dat ook niet van plan. Tot nu toe hield Ankara vol dat het de deur naar het Kremlin open wilde houden, zodat Turkije als bemiddelaar kon optreden. Maar ook principieel is Turkije nooit voorstander van sancties. Dat het land zelf ook wel eens doelwit van sancties is, speelt mee.
Zo werd Turkije sinds het begin van de oorlog een gewild toevluchtsoord voor duizenden Russen. Daaronder zijn oppositiemensen en kritische journalisten die Poetins repressie vrezen. Maar er zitten ook rijke Russen bij, onder wie oligarchen, die hun miljoenen veilig willen parkeren in Turks vastgoed.
Toen een luxejacht van de Russische oligarch Roman Abramovitsj wilde aanmeren in de Turkse badplaats Bodrum probeerde het nationale jeugdzeilteam hem tegen te houden. Correspondent Mitra Nazar sprak met de zeilers:
Turkse makelaars worden platgebeld door Russen. Kwamen buitenlandse kopers van Turks vastgoed voorheen vooral uit Iran, Qatar en Dubai, nu voeren Russen de lijst aan, zegt makelaar Murat Sarikaya. "De vraag is enorm. Russen kopen 45 procent meer dan vorig jaar." Russen kochten voorheen vaker vakantiewoningen aan de kust. Nu lijkt het meer om investeringen te gaan in nieuwbouwcomplexen in Istanbul.
Turkije heeft dan geen sancties, het gebruikt wel het Swift-systeem waarvan Russen nu zijn afgesloten. Dat maakt het voor Russen moeilijk om geld over te maken. "Ze komen met cash, en wat we veel zien: ze nemen goud mee," zegt Sarikaya. "Goud is eenvoudiger het land uit te krijgen. Hier zetten ze het om in geld. Zo kopen ze huizen van miljoenen dollars".
Zo werkt het betalingssysteem Swift:
De Turkse minister van buitenlandse zaken, Cavusoglu, zei onlangs dat Russische zakenlieden, onder wie ook oligarchen, welkom zijn als ze zich aan de regels houden. Maar volgens anti-corruptieorganisaties moet Turkije oppassen voor 'dirty money'. "Sinds de oorlog zien we nieuwe hubs voor Russisch geld opkomen: Israël, Dubai, en Turkije is er zeker ook één van", zegt Oya Ozarslan van Transparency International. "Het vuile geld is verstoten uit westerse landen. Het komt nu hier naartoe".
Turkije riskeert sancties
Turkije kan buitenlands geld goed gebruiken, nu het land in zware economische problemen zit. Maar Ozerslan waarschuwt voor negatieve gevolgen op de langere termijn. "Als je vuil geld binnenlaat, kun je niet verwachten dat legitieme investeerders nog willen komen. Niemand wil investeren in vuil geld." Bovendien riskeert Turkije een reactie van westerse landen. "Het kan zijn dat er secundaire sancties worden ingesteld tegen landen als Turkije, voor het niet steunen van westerse sancties."
Hoeveel Russisch geld er momenteel Turkije binnenstroomt is niet bekend. "Er is weinig financiële transparantie in Turkije, dus we hebben geen cijfers. Ik verwacht dat Russen Turkse tussenpersonen gebruiken om aankopen te doen. Turkije importeert corruptie, terwijl het er zelf al niet al te best voorstaat als om corruptie gaat."
In delen betalen
Makelaar Murat Sarikaya heeft inmiddels Russischsprekende werknemers voor de communicatie met Russische klanten. Hij heeft net een luxeflat ter waarde van 1,5 miljoen dollar verkocht, maar er zijn problemen met de betaling. "Omdat ze niet al het geld in één keer hier kunnen krijgen, betalen ze in delen. Dit is waar we nu tegenaan lopen".
Het Oekraïense zeilteam kon het jacht van Abramovitsj niet tegenhouden, maar op een dag was ie verdwenen uit de haven van Bodrum. Algauw bleek dat de haven wordt gerund door een Brits bedrijf, dat de Britse sancties moet handhaven.
De Solaris' ligt al geruime tijd een paar kilometer verderop, bij een andere haven, in de plaats Yalikavak.
