Ook de dood wil filmster Louis van Gaal zelf kunnen regisseren
De mondhoeken van Louis van Gaal trekken naar beneden. Naast hem hapt zijn vrouw Truus naar lucht. Ze kijkt naar beneden, oogt steeds ongeruster en probeert dan oogcontact met haar man te maken, maar Van Gaal kijkt niet terug.
Met een starende, beduusde blik kijkt hij voor zich uit en richt hij zich tot de arts die aan de andere kant van de tafel zit. "Maar hoe ziet de behandeling eruit? Hoe lang gaat het ongeveer duren? En wanneer kan ik weer..."
De scène met het slechtnieuwsgesprek in het ziekenhuis over de ontdekte prostaatkanker zit richting het slot van Louis, de film over en met voetbaltrainer Louis van Gaal. Want natuurlijk gaat het veel over het spelletje waar de inmiddels 70-jarige Amsterdammer zijn wereldstatus aan te danken heeft.
Figo, Davids, Robben, Rooney, Xavi
De bekende 'Wij zijn de beste'-speech komt in de Nederlandse, Duitse en Spaanse variant voorbij. Van Gaal gaat het rijtje grote clubs af waar hij heeft gewerkt en ontmoet oud-pupillen als Luis Figo, Edgar Davids, Arjen Robben, Wayne Rooney en Xavi, de huidige trainer van FC Barcelona.
Niemand durft het te zeggen, maar ik wel: ik houd van mezelf.
Xavi sluit de videoverbinding af met de hartelijke groeten aan 'Troes', oftewel Truus, de vrouw van Van Gaal. Ook de nog altijd zichtbare liefde tussen Louis en 'zijn Truusje' komt goed naar voren in de documentaire, die tijdens de première in Tuschinski veel bekijks trekt.
Filmster Van Gaal
Van Frank en Ronald de Boer tot aan Mounir El Hamdaoui en van Pieter van den Hoogenband tot Marianne Timmer: ze laten zich allemaal zien op de Amsterdamse rode loper. Maar de aandacht van de massaal uitgerukte pers verlegt zich snel als de hoofdpersoon gaat poseren voor de camera's.
"Het is wel een gek iets", begint Van Gaal met een lach. "Van voetbalster naar filmster." Zichtbaar geniet hij van de aandacht. "Niemand durft het te zeggen, maar ik wel: ik houd van mezelf. Anders zou ik ook ongelukkig zijn."
Van Gaal zoals hij is. Overtuigd van zichzelf. Ook op de golfbaan, zoals in de film te zien is. "Wow, wat een bal!", schalt er dan over een verder lege Portugese hole. Hij is ook zacht soms, heeft humor, probeert het beste met mensen voor te hebben en is vooral eerlijk. Iets waar elke oud-speler hem om prijst.
De dood
Van Gaal noemt zichzelf een positivist. Dat heeft hij misschien ook wel nodig gehad. De dood heeft een grote rol gespeeld in zijn leven.
Als jongen van zes hoort hij dat zijn vader hartproblemen heeft. Als Van Gaal elf is, moet hij zijn vader begraven. In de film gaat hij samen met oudere broer Gerard terug naar hun ouderlijke huis in Amsterdam-Oost.
Van Gaal wijst de plek aan waar het bed van zijn ouders vroeger stond. Na de dood van zijn vader, moest Van Gaal op diens plek slapen. Naast zijn moeder. "Geen pretje", herinnert Van Gaal zich in het huis waar hij opgroeide.
"Ik was nog jong en lag vroeg op bed, maar werd daarna wakker van het verdriet van mijn moeder. Misschien toon ik daarom mijn emoties aan de buitenwereld. Omdat ik het al vroeg heb meegemaakt."
Van Gaals ogen vallen dicht; Fernanda overlijdt
Later in zijn leven - Van Gaal is dan al succesvol trainer bij Ajax - neemt hij gedwongen afscheid van zijn vrouw Fernanda, met wie hij twee dochters op de wereld zet. Fernanda lijdt aan kanker en ligt in het ziekenhuis. Van Gaal is net terug van een wedstrijd met Ajax als het plots slechter gaat.
"Ze vroeg nog of ik had gewonnen, maar kreeg daarna veel pijn. Ze raakte in coma en het ging van kwaad tot erger", zegt Van Gaal in de film. Een dochter vertelt dat haar vader de hele nacht in het ziekenhuis blijft. Precies op het moment dat zijn ogen van vermoeidheid dicht vallen, overlijdt Fernanda.
In zijn huis aan de Portugese zee hangt nog altijd haar portret. Met zijn dochters herdenkt hij Fernanda ieder jaar. Ze vertellen hoe Van Gaal destijds na het verlies van hun moeder urenlang bezig is geweest om iedereen met een persoonlijk kaartje te bedanken voor de steunbetuigingen.
"Louis heeft al heel vroeg verlies moeten dragen en kan daardoor ook goed met moeilijke dingen omgaan in zijn hoofd", denkt filmmaker Geertjan Lassche, die de coach drie jaar lang volgde voor Louis. "Door die moeilijke dingen stapt hij nu makkelijker over hobbels heen."
Voor Truus, zijn tweede grote liefde, is dat anders, zo blijkt na een strandwandeling. Het gaat over de dood. "Ik wil doodgaan op een manier waarop ik afscheid kan nemen van mijn geliefden. Ik weet namelijk met Fernanda hoe moeilijk het anders is", spreekt Van Gaal in strenge toon.
Truus valt even stil, twijfelt of ze iets wil zeggen, raakt geëmotioneerd en besluit dan toch om haar mond open te doen. "Louis praat daar wat makkelijker over dan ik." Waarop haar man antwoordt: "Als voetbaltrainer vier je successen, maar leer je ook om teleurstellingen te accepteren."
Beklijvend beeld
Na de scène met het slechtnieuwsgesprek in het ziekenhuis, waarmee dit artikel begon, komt een beklijvend beeld. Van Gaal, de trainer die van Ajax de beste ploeg van de wereld maakte en overal waar hij zat prijzen won, ligt - met zijn boxershort wat naar beneden geduwd - klaar voor de bestraling.
Een gevulde prijzenkast in een prachtig vakantiehuis in de Portugese Algarve is even niets waard. Hier ligt Louis van Gaal in al zijn eenvoud. Een man van 70 met fysieke ongemakken, vechtend voor zijn gezondheid.
Het gaat inmiddels goed met Van Gaal. Hij vertelt dat hij alle behandelingen heeft gehad:
Na de behandelingen toont hij op de golfbaan weer zijn rationele kant. "Ik weet dat de meeste mannen niet doodgaan aan prostaatkanker. Waarom zou ik dan diegene zijn? Ik manage het gewoon. Zoals ik een elftal moet managen, manage ik ook deze ziekte."
Onderdeel van het leven
Tijdens de première van de film laat Van Gaal weten dat hij niet heeft getwijfeld om ook deze kwetsbare kant te laten zien. "Het is onderdeel van het leven. Ik lijd eraan, dat kan ik niet veranderen. Ik kan wel laten zien hoe ik ermee omga."
Typisch Van Gaal, oordeelt maker Lassche. "Hij vindt het natuurlijk shit dat hij ziek is, maar hij kan het ook als een manager handelen, omdat hij een opdracht moet volbrengen."
Om daaraan toe te voegen: "Op de meest kwetsbare momenten is Van Gaal het sterkst."
