'Betrek Groningers bij besluit gaswinning en bied meer duidelijkheid'
Het kabinet moet de inwoners van Groningen "een stem geven" bij de plannen om dit jaar en volgend jaar nog gas te winnen in de regio. Dat adviseert het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) aan staatssecretaris Mijnbouw Hans Vijlbrief. Ook moeten mensen meer duidelijkheid krijgen wanneer er, in de woorden van minister Jetten voor Energie, als "aller-, allerlaatste redmiddel" alsnog een groter beroep wordt gedaan op het Groningen-gasveld.
Dat laatste zou bijvoorbeeld nodig kunnen zijn door de toenemende onzekerheden die de oorlog in Oekraïne (en de daarmee samenhangende sancties tegen Rusland) met zich meebrengen. Volgens het toezichtsorgaan is het nu voor inwoners van Groningen "onvoldoende duidelijk welke afweging het kabinet zal maken als een gascrisis zich zou voordoen die tot veiligheidsrisico's in Nederland zou leiden".
Daarbij tekent het SodM aan dat het voor de veiligheid van Groningers "af te raden" is de gasproductie te verhogen, ook omdat er de afgelopen jaren veel te weinig woningen zijn versterkt. Het SodM stelt vast dat het kabinet nog altijd geen harde beloftes doet over wanneer de gaskraan definitief dichtgaat, behalve dat het de bedoeling is dat dat in 2023 of 2024 is. Het SodM adviseert "daar toch zo snel mogelijk duidelijkheid over te bieden".
Geen referendum
Juist de grote onzekerheid speelt Groningers nu parten, zegt inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het SodM in een toelichting in het NOS Radio 1 Journaal. Het gaat dan niet alleen om de dreiging van nieuwe aardbevingen, maar ook om onzekerheid over het beleid. "Dat werkt door naar hun gezondheid. Sommige mensen worden daar letterlijk ziek van."
Bij het betrekken van Groningers bij de besluitvorming denkt Kockelkoren niet zozeer aan een referendum. "De staatssecretaris is veel in het gebied, spreekt met mensen, met maatschappelijke organisaties. Ik denk dat hij uitstekend een vorm kan kiezen om de gesprekken met de regio vorm te geven. Ik denk niet dat het nodig is om letterlijk met alle bewoners te praten."
Onzekerheid
Kockelkoren benadrukt dat mensen in het aardbevingsgebied in Groningen nog altijd in onzekerheid leven en dat ze te weinig zeggenschap hebben over "wat de gaswinning met hun leven doet". Door hen een stem te geven "kan rekening worden gehouden met wat in de ogen van getroffen bewoners het meest doorwerkt naar de ervaren onzekerheid en de veiligheid".
Het kabinet is van plan om volgend jaar de gaskraan dicht te draaien, maar Vijlbrief wil daar nog geen garanties voor geven omdat hij geen vat heeft op de geopolitieke omstandigheden. Wel werd vorige week duidelijk dat dit jaar geen sprake zal zijn van een verdubbeling van het productieniveau, zoals eerder wel werd gevreesd.
Een verdubbeling zou 7,6 miljard kubieke meter betekenen, maar dat wordt volgens een van de twee scenario's van Vijlbrief voor dit jaar hoogstwaarschijnlijk 4,6 miljard kubieke meter. Het kan ook nog wat minder worden, als het kabinet besluit de gasopslag in Grijpskerk nog tot april 2023 te gebruiken voor de opslag van hoogcalorisch gas, en pas daarna voor de opslag van laagcalorisch gas, uit het Groningenveld. Kockelkoren spreekt van "goed nieuws".
