Zo werd het precies twee jaar geleden binnen een dag stil op straat

Op de dag dat minister Kuipers (Volksgezondheid) bekendmaakte dat de laatste coronaregels verdwijnen, klonk er precies twee jaar geleden een heel ander geluid. Zondag 15 maart 2020 was de dag waarop voor het eerst werd gesproken over het houden van anderhalve meter afstand, het onderwijs stil kwam te liggen en de horeca diezelfde dag nog om 18.00 uur de deuren moest sluiten. In een dag tijd lagen straten in Nederland er opeens verlaten bij.

Het is 17.30 uur als de ministers Bruins (Medische Zorg) en Slob (Onderwijs) een persconferentie geven waarop de maatregelen worden aangekondigd.

Het is dan al het vierde moment die week dat het kabinet met nieuwe maatregelen komt om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Aan het begin van de week, op maandag, roepen premier Rutte en RIVM-directeur Van Dissel ertoe op geen handen meer te schudden. Op donderdag wordt opgeroepen om zoveel mogelijk thuis te werken en worden evenementen afgelast. Vrijdag komt daar een vliegverbod bij voor vluchten uit risicolanden als Italië en China.

Dan volgt op die zondag, aan het eind van de middag, opnieuw een aankondiging met nieuwe maatregelen die het straatbeeld in Nederland in mum van tijd veranderen. Scholen en kinderopvangcentra gaan de volgende dag niet open. De horeca, sportclubs en sauna's moeten praktisch meteen, een half uur na het begin van de persconferentie, om 18.00 uur hun deuren sluiten.

Restaurants, kroegen en cafés voelen zich overvallen door de snelle sluiting:

Ook wordt op die zondag voor het eerst het houden van anderhalve meter afstand genoemd. Minister Bruins vraagt iedereen om "gepaste afstand van elkaar te houden, ook bij het boodschappen doen". Volgens de minister is dat zo'n anderhalve meter.

Direct na die aankondiging is daar in de winkelstraten nog geen sprake van. Zo ontstaan er lange rijen voor coffeeshops in het hele land, want ook die moeten door de nieuwe maatregelen al om 18.00 uur dicht.

Horecaondernemers moeten ook meteen in actie komen. Voor de persconferentie zaten mensen nog op het terras, daarna moesten binnen een half uur de stoelen en tafels opgeruimd zijn, zodat de zaak om 18.00 uur dicht kon. Het is een scherp contrast met eerder dat weekend: toen zaten de terrassen nog vol.

Na 18.00 uur, als de terrassen leeg zijn en de horeca gesloten, wordt het stil buiten. Straten blijven leeg, ook de doorgaans drukke uitgaansplekken. Voor hoe lang weet dan niemand. In ieder geval tot 6 april, zo is bekendgemaakt op de persconferentie. Uiteindelijk duurt de sluiting in de eerste coronagolf tot 1 juni.

"Het voelt alsof ik in een film terecht ben gekomen", beschrijft een inwoner van Amsterdam de verlaten weg naar huis op die dag, in een digitale tentoonstelling over het leven met de coronamaatregelen. "Stil en onder de indruk loop ik door. Wat staat ons nog te wachten?"

Ook in Utrecht wordt de stilte als onwerkelijk beschreven:

De volgende dag, maandag 16 maart 2020, spreekt premier Rutte voor het eerst in de coronacrisis het land toe over de coronapandemie. Hij gaat in op de moeilijke situatie waarin iedereen zich bevindt, en tegelijkertijd ook op de noodzaak van de afgekondigde maatregelen.

"Er is geen eenvoudige of snelle uitweg uit deze zeer moeilijke situatie", zei Rutte onder meer. "De realiteit is ook dat de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking met het virus besmet zal raken."

Nu, na twee jaar vol nieuwe maatregelen en ook versoepelingen, lijkt de cirkel rond: minister Kuipers schrapt de laatste maatregelen die nog van kracht waren. Alleen de basisadviezen, zoals afstand houden waar dat kan en testen bij klachten, blijven nog over.