Vergane schip poolverkenner Shackleton na ruim eeuw gevonden bij Antarctica

Het wrak van het befaamde schip Endurance van de Iers-Britse ontdekkingsreiziger Ernest Shackleton is aangetroffen op de bodem van de Weddelzee bij Antarctica.

De Endurance werd gevonden op zo'n 3 kilometer diepte in het ijskoude water door een team van wetenschappers. Zij werkten samen in het zogenoemde Endurance22-team, dat als doel had het wrak te vinden en tegelijk wetenschappelijk onderzoek te doen in de Weddelzee.

Het schip is vergaan in 1915, nadat op drift geraakt zee-ijs de romp kapot had gedrukt. In een persbericht schrijft het team dat het wrak in het zoekgebied lag dat voor vertrek van de expeditie uit Kaapstad, ruim een maand geleden, al was bepaald.

Nog in goede staat

Mensun Bound, die de zoektocht naar de Endurance overzag, zegt dat hij niet eerder een houten scheepswrak in een dergelijke goede staat heeft aangetroffen als de Endurance. "Hij ligt rechtop, trots op de zeebodem en is intact."

Hij spreekt van een mijlpaal in de poolgeschiedenis. Bound: "Maar het gaat niet alleen om de geschiedenis. We brengen het verhaal van de Endurance en Shackleton zo naar een nieuw publiek en naar de volgende generatie."

Bound eert verder Frank Worsley, de kapitein van de Endurance. Hij hield het logboek van de Endurance nauwgezet bij. Het wrak werd aangetroffen op zo'n 6 kilometer ten zuiden van de locatie die Worsley als laatste noteerde.

De onderzoekers hebben de Endurance ook vastgelegd met onderwatercamera's. Op die beelden is te zien dat het wrak ruim honderd jaar na zinken nog in een uitstekende staat is. Zo is het stuurwiel duidelijk te herkennen, net als de naam van het schip op de achtersteven, inclusief poolster. Het hout oogt nog glad en onaangedaan.

Beelden van de onderwatercamera's en het onderzoeksschip:

Ernest Shackleton was een van de legendarische poolverkenners, die aan het begin van de vorige eeuw elkaar poogden af te troeven met gewaagde expedities naar de toen nog relatief onbekende Noord- en Zuidpool.

Met de Endurance voer Shackleton in 1914 naar Antarctica, kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, met als doel als eerste Antarctica van kust tot kust te doorkruisen.

Al snel, tegen het einde van 1914, kwam het schip vast te zitten in het dikke ijs van de Weddelzee. Het bleek het begin van een heroïsche overlevingstocht, waarmee Shackletons naam voor altijd vetgedrukt in boeken over ontdekkingsreizigers zal staan.

Overleven op ijsschotsen en in reddingsboten

De Endurance zat de gehele Antarctische winter vast in het ijs, tot het ijs in september 1915 begon te smelten en op drift raakte. De gigantische ijsschotsen beschadigden de Endurance, waarna het schip water begon te maken en Shackleton opdracht gaf het schip definitief te verlaten.

Vervolgens moest hij met zijn team zien terug te komen naar de bewoonde wereld. Maandenlang overleefden de mannen op ijsschotsen, tot een van die schotsen in tweeën brak en ze werden gedwongen in hun reddingsboten te stappen. Daarin kwamen ze uiteindelijk aan bij het onbewoonde Elephanteiland, op ruim 500 kilometer van de plek waar de Endurance zonk.

Vanaf daar begon Shackleton met een aantal bemanningsleden in een provisorisch versterkte reddingsboot aan de tocht over ruwe zee naar Zuid-Georgia, een afgelegen eiland ten oosten van Argentinië wat in die tijd werd gebruikt door walvisvaarders.

Vijf dagen later kwamen ze aan bij het eiland. Daarna moesten ze een groot deel van het onherbergzame terrein van het eiland overtrekken, om eindelijk gered te kunnen worden.

Beschermd wrak

Shackleton overleed in 1922 op 47-jarige leeftijd aan hartproblemen, die mogelijk waren verergerd door zijn lange, zware expedities. Hij werd begraven op Zuid-Georgia.

De onderzoekers die de Endurance hebben gevonden, benadrukken dat het wrak onder het Antarctisch Verdrag is beschermd als historische plek en daarom op geen enkele manier is aangeraakt of op een andere manier verstoord.