Katerina vreest voor haar Odessa: 'We staan er alleen voor'

• Chiem Balduk

  Redacteur online

"Ik ben bang dat wij de volgende stad zijn die wordt kapotgemaakt door de Russen. Ik ben bang dat ze onze scholen vernietigen, onze prachtige opera aanvallen en de burgers gaan uithongeren."

Advocaat en docent Katerina Karmazina uit Odessa spreekt vanuit haar badkamer met de NOS. Het is 19.00 uur geweest, de avondklok is ingegaan. "Vanaf dan moeten alle lampen uit, zowel op straat als in huis, zodat de Russen niet weten waarop ze moeten schieten." De badkamer zonder ramen is daarom de enige plek waar ze 's avonds kan zitten met de verlichting aan.

Ze durft niet te klagen over haar situatie. "Ik heb nog warm water, ik kan gewoon in mijn eigen bed slapen. Mijn vrienden in andere steden zitten elke dag in schuilkelders."

Odessa is vooralsnog veilig, maar de oorlog komt steeds dichterbij. "Net buiten de stad, in Krasnosilka, is een aanval op militairen uitgevoerd. En het luchtalarm gaat meerdere keren per dag af." Militaire analisten zijn het erover eens: het Russische leger wil de hele kustlijn van Oekraïne in handen krijgen, met havenstad Odessa als belangrijkste troef. "Na Cherson en Mykolajiv zijn wij aan de beurt."

Odessa ligt in het zuidwesten van Oekraïne:

Het leven in de stad is nu al zwaar. "Veel mensen kunnen hun boodschappen niet meer betalen." Katerina heeft er een dagtaak aan om alledaagse benodigdheden te kopen. "De ene winkel heeft nog brood, de andere nog water. Medicijnen zijn het moeilijkst om te kopen. En voor 20 liter benzine moet ik langs drie tankstations."

Het is verboden alcohol te drinken en overdag wordt ze voortdurend staande gehouden om te verklaren waarom ze op straat is. "Zulke controles worden gedaan door vrijwilligers. Ze zijn niet getraind in dit werk, maar lopen wel opeens met een wapen op straat. Dat gaat dus weleens mis."

Katerina vreest dat in Odessa, net als in andere steden, infrastructuur wordt gebombardeerd:

Een deel van de 1 miljoen Odessieten is gevlucht; Katerina besloot te blijven. "In de eerste dagen van de oorlog wist ik niet wat ik moest doen, maar ik besloot al snel dat ik beter iets goeds kan doen dan onderduiken of vluchten."

Ze is een inzamelingsactie voor militairen begonnen. "We waren niet goed voorbereid op de oorlog, waardoor onze militairen niet goed uitgerust zijn. Ze hebben vaak niet eens goede schoenen." Met collega-advocaten koopt ze kogelwerende vesten, helmen en voedsel voor de militairen aan het front.

"Dit militaire net is door kinderen van advocaten gemaakt":

Die spullen zijn ook door westerse landen toegezegd, maar volgens Katerina komt de steun te langzaam op gang. "Hier in de haven is pas één levering aangekomen, vanuit Duitsland. Ik ben bang dat de andere hulp nooit zal aankomen, omdat de toevoer zal worden aangevallen."

De haven van Odessa is de grootste van het land. Wanneer deze hub wordt afgesloten, raakt een groot deel van Oekraïne verstoken van hulp.

Odessa is Odessa niet meer

De inwoners van Odessa doen er alles aan om de Russen buiten te houden. "De hele kust ligt vol met mijnen en er is amper zand te vinden op ons strand, omdat alles in zandzakken is gestopt om wegen te blokkeren."

De verdediging van Odessa in beeld:

Het doet Katerina pijn om te zien. De stranden, waar de stad om bekendstaat, zijn niet meer toegankelijk. Odessa is Odessa niet meer. "We zijn een stad van geschiedenis en glorie, van recreatie en cultuur. Het is een kosmopolitische stad waar iedereen graag komt, van Rus tot Arabier. En nu heeft iedereen ons in de steek gelaten en staan we er alleen voor."

Ze is teleurgesteld in Europa, ondanks alle goede en welkome hulp. "Maar de regeringen zijn laf en durven geen no-flyzone in te stellen." NAVO-landen vrezen dat die maatregel, waarbij Russische vliegtuigen door de NAVO uit het Oekraïense luchtruim moeten worden geweerd, tot verdere escalatie zal leiden.

Bijen

Er heerst eensgezindheid in de stad, zegt Katerina, mede doordat inwoners zich in de steek gelaten voelen. "Op straat begroet iedereen elkaar met 'Slava Ukraini' (Leve Oekraïne, red.), iedereen helpt iedereen."

Net als in de rest van het land is de vechtlust groot. "We zijn een soort bijen. Wij werken hard en vallen niemand aan. Tenzij je ons aanvalt, dan bijten we van ons af. We gaan ons op alle mogelijke manieren verzetten."

Katerina wil niets liever dan in Odessa blijven. "Het is hartverwarmend hoe goed jullie ons helpen, maar niemand wil vluchteling in Europa zijn. En jullie willen ons ook niet allemaal hebben. Ik wil gewoon vrede", zegt ze geëmotioneerd. "Vrede onder Oekraïense vlag."