Oud-turnsters ziedend over tegemoetkomingsregeling grensoverschrijdend gedrag

"Schandalig", is de meer dan duidelijke reactie van oud-turnster Stasja Köhler op de vorige week in werking getreden tegemoetkomingsregeling voor oud-gymsporters die in het verleden te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag.

"Ik ben verbijsterd", zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld als ze kijkt naar de uitwerking van de regeling, die de getroffen gymsporters in staat moet stellen in aanmerking te komen voor een vergoeding van 5.000 euro.

De politiek en sportsector waren het afgelopen jaar roerend met elkaar eens. De voormalige gymsporters (niet alleen turnsters) die in het verleden te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag moesten gecompenseerd worden voor het vele leed dat ze is aangedaan. Dat was conform het advies dat in het Verinorm-rapport 'Ongelijke Leggers' werd gegeven na breed onderzoek naar misstanden in de gymsport.

Ruimhartig, coulant

Alle partijen waren het erover eens dat de beoogde regeling voor de slachtoffers ruimhartig, coulant en laagdrempelig moest zijn. De afgesproken tegemoetkoming van 5.000 euro zou zeker niet al het leed kunnen wegnemen, maar moest vooral gezien worden als geste voor het feit dat de politiek, turnbond KNGU en sportkoepel NOC*NSF jarenlang wegkeken bij de geluiden die er al lang waren over machtsmisbruik, vernedering en mishandeling in de gymwereld. KNGU en NOC*NSF hebben daar inmiddels ook hun excuses voor aangeboden.

De betrokken partijen gingen aan de slag en afgelopen week volgde de uitkomst. Om in aanmerking te komen voor de regeling zijn een heleboel eisen gesteld. En juist die eisen gaan veel oud-turnsters veel te ver, hoorde NOS Sport in een rondgang langs veel slachtoffers.

Respectloos

"Als je wil dat heel veel meiden die recht hebben op de vergoeding het niet krijgen, moet je het op deze manier doen. Is dit ruimhartig? Het is meer het tegenovergestelde", verwoordt Köhler de woede die bij veel oud-turnsters leeft.

Punt van kritiek zijn vooral de drempels die worden opgeworpen om die 5.000 euro te krijgen. "Het is respectloos dat wij, na alles waar we al doorheen zijn gegaan, nog eens voor een commissie moeten verschijnen om te laten beoordelen of onze trauma's erg genoeg zijn", stelt oud-turnster Joy Goedkoop. "De regeling is al kapot gemaakt voordat die in werking treedt", stelt een andere oud-sportster die niet met naam genoemd wil worden.

Zware eisen

De eisen voor de aanvraag: 1) lid zijn (geweest) van de KNGU; 2) meer dan dertig trainingsuren per week hebben gemaakt; 3). deelname aan (inter)nationale competities op het hoogste niveau; 4) door langdurig grensoverschrijdend gedrag op (zeer) jonge leeftijd zoveel last hebben van fysieke, psychische en/of morele klachten dat de maatschappelijke ontwikkeling hierdoor is belemmerd of blijvend is gestoord.

De oud-turnsters hebben tot 30 september de tijd gekregen om een aanvraag in te dienen.

"De drempel wordt zo hoog gelegd dat het eigenlijk niet te doen is om schadevergoeding te krijgen. Volgens mij is in het rapport 'Ongelijke Leggers' al lang duidelijk geworden dat de oud-turnsters de waarheid spreken", zegt Köhler.

"Nu moeten we een uitgebreide verklaring op papier zetten, documentatie overleggen en voor een commissie verschijnen die dan gaat bepalen of jij wel de waarheid spreekt. Inmiddels zijn trainers voor een commissie verschenen, slachtoffers voor een commissie verschenen, maar waar is de KNGU? Laat hen voor een commissie verschijnen en uitleggen waarom ze jarenlang niets hebben gedaan."

Dertig uur

"Ik ken een hele groep turnsters die zwaar mishandeld is, maar net die dertig uur per week niet heeft gehaald omdat er destijds nog een schoolplicht gold. Pas later mocht je onder schooltijd in de ochtend trainen."

"En welke turnster heeft alles ooit op papier gezet? Een aantal oud-turnsters heeft misschien een dagboek bijgehouden, maar heel veel turnsters hebben dat niet gedaan. Die dat niet hebben gedaan en geen documentatie kunnen overleggen, sluiten dit traject snel weer af. Die denken dat ze toch geen recht hebben op het bedrag. Dit is allemaal niet uit te leggen aan slachtoffers", meent Köhler.

Volgens Köhler is een mondelinge toelichting bij de commissie totaal overbodig. "Ik begrijp dat ze misbruik willen tegengaan, maar dit was heel anders op te lossen. Als je een langere periode bij een bepaalde trainer hebt gezeten van wie bekend is dat hij of zij grensoverschrijdend bezig is geweest, zet je een vinkje. Die hoeft zich niet meer te komen verantwoorden."

Köhler is zelf begonnen met het invullen van de verklaring, maar is daar voorlopig mee gestopt. "Ik werd er misselijk van. En als ik er al misselijk van word en het moet wegleggen, dan zal dat bij veel andere turnsters helemaal het geval zijn. Ik ga de verklaring nog wel verder invullen, ik heb recht op die vergoeding, maar veel meiden haken af bij deze eisen."

Steun van politica Westerveld

De oud-turnsters worden bijgevallen door Tweede Kamerlid Lisa Westerveld, die zich al jaren bekommert om de slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag in de gymsport. Ze is verbijsterd over de regeling die nu naar buiten is gekomen. Afgelopen week stelde ze achttien vragen aan Conny Helder, de nieuwe minister van Langdurige Zorg en Sport. Westerveld snapt niet dat er zo veel drempels zijn opgeworpen.

"Er zijn excuses aangeboden aan de oud-turnsters. Als je dan zegt: er komt een regeling voor jullie, moet je ook zorgen dat mensen daar makkelijk aanspraak op kunnen maken en niet allerlei eisen stellen zoals nu is gedaan", meent het GroenLinks-kamerlid. Ze wil precies weten hoe de regeling tot stand is gekomen.

Regeling jeugdzorg

"Kijk, er zijn verschillende regelingen gemaakt voor mensen die te maken hebben gehad met geweld, zoals in de jeugdzorg. Dat de oud-turnsters zelf een aanvraag moeten indienen, daar is niets mis mee. Maar allerlei eisen stellen, nee. Welke turnster heeft alles bijgehouden wat hem of haar is overkomen?"

"De regeling voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg is twee jaar geldig, waarom moeten die turnsters dan binnen zeven maanden alles afhandelen? Als je kijkt naar die gemaakte excuses, is dit allemaal niet met elkaar te rijmen."