Kritiek op TikTok om battles: 'Het is gewoon geld schooien'
Steef Bouwman
redacteur NOS Stories
Kinderen die geld doneren aan TikTokkers, door mee te doen aan zogeheten 'battles'. Experts maken zich er zorgen over, zeggen ze tegen NOS Stories.
Bij die battles staan twee TikTokkers tegenover elkaar, waarbij ze hun kijkers vragen om 'gifts' te sturen. Kijkers - ook kinderen dus - betalen die digitale cadeaus met echt geld. Dat gaat soms om honderden tot wel duizenden euro's.
Het is verboden om als minderjarige aan dit soort spellen mee te doen, maar veel kinderen passen hun geboortedatum aan als ze zich aanmelden bij het socialemediaplatform, zodat het lijkt alsof ze 18-plus zijn.
Stuur je een donatie, dan wordt vaak je naam genoemd. Jongeren die NOS Stories sprak, zeggen zich daardoor even 'gehoord' te voelen. Maar ze geven ook aan spijt te hebben na een gift. Ze voelen zich gemanipuleerd. "Die TikTokkers zetten harde muziek aan, schreeuwen veel en doen heel wild", zegt Roberto van 15. En Chaja van 12: "Je ervaart heel veel druk. Dan denk je van: zal ik dan ook maar iets doneren?"
Hoewel een groot deel van de donaties naar TikTok gaat, verdienen sommige battle-spelers er duizenden euro's per week mee. NOS Stories sprak met Gigi en Turkcikolatasi:
De TikTok-battle is dus een heus verdienmodel: een waarde van een gift varieert van 1 cent tot wel 250 euro. En wekelijks worden in Nederland miljoenen gifts gestuurd. Vooral TikTok verdient er een hoop aan, want naar verluidt gaat zeker 70 procent van de donaties naar dat platform.
Modern bedelen, zo noemt Remy Springer de TikTok-battles. Twee weken lang deed hij er zelf aan mee, totdat hij erachter kwam dat hij 230 euro van een kind van 14 jaar kreeg. "Toen dacht ik: waar ben ik nou mee bezig? Het is gewoon geld schooien van kinderen, die vaak niet eens weten wat de waarde van geld is."
NOS Stories hoort nog een ander voorbeeld: een meisje van 11 jaar dat op één avond 3000 euro uitgaf bij TikTok-battles. "Ze was zich bewust van de grote giften, maar had geen idee dat het om echt geld ging", schrijven de ouders.
Wie is verantwoordelijk?
Battle-spelers zeggen juist dat ze er alles aan doen om minderjarigen te beschermen. Ze zeggen onder andere de profielfoto's te checken, om te kunnen uitsluiten dat minderjarigen geld doneren.
"We kunnen het nooit helemaal zeker weten. Hoe kunnen wij dat doen?", zegt battle-speler Turkcikolatasi. Hij denkt dat TikTok de grootste verantwoordelijkheid draagt. Een oplossing zou volgens 'Turk' zijn: ID-verificatie op het platform, zodat je moet bewijzen dat je 18-plus bent.
Ook battle-speler Gigi vindt dat vooral TikTok meer moet doen. "Het is niet eerlijk dat wij erop aangekeken worden. TikTok laat het gewoon toe." Ook ouders moeten oppassen, zegt ze. "Het is de verantwoordelijkheid van de ouders dat ze hun bankgegevens goed beschermen."
'Laat de echte bedragen zien'
"TikTok heeft een grote verantwoordelijkheid om online misleiding te voorkomen", zegt de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De toezichthouder heeft TikTok dan ook verzocht om bij een gift óók het daadwerkelijke geldbedrag (in euro's) te laten zien.
De ACM zegt verder scherp toezicht te houden op TikTok. De toezichthouder doet nog onderzoek, dus of TikTok nu voldoende doet om jongeren te beschermen, kan nog niet worden gezegd.
TikTok zelf wil niet officieel reageren. Ze wijzen ons op de regels dat minderjarigen niet mogen meedoen met giften. En ze melden dat je het bij TikTok moet aangeven als je je als gebruiker onveilig of gepusht voelt, of als je ziet dat minderjarigen geld doneren. Zij zeggen daarna actie te ondernemen.
