Otter voltooit na 28 jaar zijn levenswerk: 'Dit is mijn magnum opus'
Het was in het Noorse Lillehammer, bijna op de dag af 28 jaar geleden, dat Jeroen Otter als een kunstenaar in zijn atelier de mouwen opstroopte. Als shorttracktrainer in dienst van de Verenigde Staten had hij zich één ding voorgenomen: ooit zouden zijn handen een kunstwerk van eeuwigheidswaarde voortbrengen.
Bijna drie decennia lang beeldhouwde hij onder Amerikaanse, Belgische en Nederlandse vlag. Maar nooit kon het werk dat hij voortbracht zijn volledige goedkeuring wegdragen. Tot op een zondagavond in februari zijn meesterwerk ineens volmaakt bleek.
Perfecte schepping
Het prestigieuze olympisch goud dat de Nederlandse shorttracksters op de aflossing behaalden, was voor Otter de voltooiing van een perfecte schepping. "Mijn magnum opus."
Mooier wordt het in het leven van de 57-jarige Otter niet meer. Als zijn shorttrackers over vier jaar op de Winterspelen van Cortina d'Ampezzo eveneens ongenaakbaar blijven op de aflossing van de mannen of de gemengde aflossing, is dat hooguit een aanvulling van zijn oeuvre. "Mijn levenswerk is vandaag voltooid."
Bekijk hieronder een interview met bondscoach Jeroen Otter na de olympische finale in Peking.
Hij had in China veel gesprekken gevoerd om de laatste hand te leggen aan een creatie die al jaren, op details na, klaar was. Hij wist dat hij over het beste relay-team ter wereld beschikte. Hij wist ook dat één onverwacht zetje kon volstaan om de schepping in duigen te laten vallen.
Dus drong Otter er bij zijn ploeg op aan vooral toch te genieten van de Olympische Spelen. Dit maak je misschien maar één keer in je leven mee, zo hield hij zijn pupillen voor.
Vergeet ook niet te denken aan zij die niet meer onder ons zijn, was zijn tweede advies. Hij doelde daarmee op Lara van Ruijven, zijn rijdster die in juli 2020 tijdens een trainingskamp in Font Romeu overleed. Ze had een stoornis aan haar immuunsysteem. Er ontstonden complicaties en ze overleefde het niet.
Gesprekken
In de nachtelijke uren, zo bekende de oefenmeester, voerde hij daarnaast hele gesprekken. In zijn hoofd, wel te verstaan.
"Tijdens belangrijke toernooien slaap ik altijd in een soort schemergebied. Dan voer ik de mooiste gesprekken met mezelf. Op een gegeven moment word ik wakker en denk ik: welk woord heb ik nu weer gebruikt? Dan zoek ik dat op in een woordenboek en blijkt het nog te bestaan ook. Vaak heb ik geen idee waar het vandaan komt."
Een woord dat Otter tijdens de nachtelijke uren in Peking vaak bezigde, was 'social loafing'. De betekenis: motivatieverlies dat optreedt bij een taak die wordt uitgevoerd in een grote groep mensen.
Teamsport
Verwonderlijk was dat niet. Schaatsen mag dan een individuele aangelegenheid zijn, shorttrack is voor Otter eerst en vooral een teamsport.
"Ik zie graag dat een ploeg als geheel presteert. Je hebt als trainer altijd weleens de mazzel dat je een atleet in je ploeg hebt. Daar wil ik als coach niet alles aan ophangen. Het is veel mooier om via die sporter voor elkaar te krijgen dat ook anderen om de prijzen meedoen. Dat de andere mensen uit je ploeg het idee hebben samen naar een topprestatie toe te werken."
Centrifuge
Het uitzonderlijke talent dat binnen zijn selectie het voortouw neemt, luistert naar de naam Suzanne Schulting. Ze is niet alleen de kopvrouw en het gezicht van zijn selectie, ze is ook de afmaker wanneer zestien vrouwen uit vier landen 27 rondjes draaien in een centrifuge om na drie kilometer te concluderen wie de aflossingen het best hebben verteerd.
De relay is voor Otter shorttrack zoals shorttrack volgens Otter is bedoeld. Alsof hij zijn kinderen, die 52 weken per jaar in elkaars nabijheid verkeren, meeneemt op een gezinsuitje.
Bekijk hieronder de ontknoping van de finale op de aflossing tijdens de Olympische Spelen in Peking.
Teamwerk, daar gaat het, anders dan in het langebaanschaatsen, om in het Nederlandse shorttrack. Op het middenterrein van Thialf gaat er dagelijks bijna geen training voorbij of er wordt gewerkt aan de aflossing. Nederland, zo luidt de filosofie van Otter, is nu eenmaal geen Zuid-Korea.
"Die trekken een nieuw blik toppers open wanneer het hun uitkomt. Wij niet."
Feestje bouwen
De relay is een nummer waar lief en leed hand in hand gaan. Waar iedereen wint of iedereen verliest. Bij de mannen, waar de finale op 0,002 seconden werd gemist. Of in de gemengde aflossing, waar uitgerekend Schulting onderuit ging. Als er één valt, val je met z'n allen.
Het is een onderdeel waar in Otters optiek geen individuele medaille aan kan tippen. Al was het maar om een heel praktische reden, zegt hij daarover. "Met een ploeg kun je gezamenlijk een feestje bouwen. In je eentje lukt dat niet."
Middelpunt
Stralend middelpunt van de fuif die zondag in het Capital Indoor Stadium werd gevierd, was Schulting. Na haar zege op de 1.000 meter kan ze woensdag op de 1.500 meter haar trilogie voltooien.
De grande madame van de 111-meterbaan, zoals Otter haar noemt, is er in de Chinese metropool hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor dat de meubels van de Nederlandse ploeg worden gered.
Waar Sjinkie Knegt in Peking werd geconfronteerd met penalty's en pech, slaagt Schulting erin aan de hooggespannen verwachtingen te voldoen. De kunst om je trucje te doen als dat van je wordt gevraagd, noemt ze dat.
Loden last
Schulting is nu eenmaal op haar best zodra er een loden last op haar schouders rust. "Ik leg mezelf altijd heel veel druk op. En de buitenwacht doet daar nog een schepje bovenop."
Otter, de man die graag speelt met taal, noemde haar ooit een schaatsster die met een schietschijf op de rug haar rondjes rijdt. Zij is volgens hem de jachttrofee die alle jagers willen schieten. De grootste beer in het bos die iedereen wil afknallen. Het hert met het fraaiste gewei waar alle lopen van de geweren op gericht zijn.
Stuiterbal
In vier jaar tijd is Schulting uitgegroeid tot een volwassen sportvrouw. De stuiterbal die ze bij haar olympische debuut was, is ze allang niet meer. In Zuid-Korea kende ze slapeloze nachten en klopte ze meer dan eens om vier uur 's nachts aan op de deur van de ploegarts om een slaappil te vragen. In Peking ligt ze vredig in bed en droomt ze na zondag van die derde olympische medaille die in deze vorm voor haar klaar ligt.
In haar vroege jaren, zo herinnerde Otter zich, was het alsof ze open zenuwen had. Schulting reageerde op alles wat voorbij kwam, waardoor ze veel kostbare energie verloor. Anno 2022 verstaat ze de kunst om de wedstrijd te lezen. Om haar tegenstanders te doorgronden. Om toe te slaan op het moment dat die mogelijkheid zich aandient.
Stratego
Wat gebleven is, is de tomeloze wil om te winnen. Of het nu Scrabble, Stratego of shorttrack is, ze mag van zichzelf vooral niet verliezen. Dus gaat ze er, achter het bord of op het ijs, altijd met dezelfde intentie in. "Ik heb een rotgevoel wanneer ik niet alles voluit doe."
In Peking toonden haar ploeggenoten Yara van Kerkhof, Selma Poutsma en Xandra Velzeboer aan dat Schulting ook een geweldige leermeester is. Op een tiental meters na reed het kwartet de gehele wedstrijd op kop.
Het viertal bezorgde Otter zonder enige twijfel opnieuw een nacht waarin hij het gesprek met zichzelf aanging. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid viel daarbij dit keer het woord 'akido'. Letterlijk vertaald: de kunst van kalm, moedig en onoverwinnelijk zijn.
