'Betonnen' Schouten omarmt de klok en vindt zo sleutel tot olympisch goud
Op de vraag uit welk hout Irene Schouten eigenlijk is gesneden, gaf Jillert Anema ooit een veelzeggend antwoord. "Ze is niet van hout", riposteerde de schaatstrainer die op de openingsdag van de Olympische Spelen in Peking van zijn rijdster een olympisch kampioene op de 3.000 meter maakte. "Ze is van beton."
In China bleek Schouten zelfs gefabriceerd van gewapend beton. En dat terwijl de 29-jarige boerendochter uit Andijk jarenlang in de veronderstelling verkeerde dat ze weliswaar heel aardig kon schaatsen, maar dat haar tegenstanders toch écht beter waren.
Tot het scorebord van Thialf in het voor-olympische seizoen 2020-2021 op de drie en vijf kilometer het tegendeel bewees.
Gevecht met de klok
Twijfelaar Schouten schreef in oktober 2020 beide afstanden met respectievelijk twee en vijf seconden voorsprong op haar naam. En dat was, zo wist ze zaterdag zeker, het moment dat de puzzelstukjes in elkaar vielen. "Toen pas geloofde ik de klok."
Vertrouwen hebben in het uurwerk, het bleek voor de schaatsster de sleutel tot olympisch succes. Zo vertelde Anema althans in de catacomben van The Ice Ribbon, het imposante Chinese schaatsstadion waar zaterdag het merendeel van de 12.000 stoelen onbezet bleef.
Schouten kon pas winnen wanneer ze haar transformatie van marathonrijdster tot langebaanschaatsster had voltooid, hield hij zijn pupil voor.
"Langebaanschaatsers rijden van kinds af aan tegen de klok", zo doceerde de Fries. "Die laat iemand zien hoe goed hij werkelijk is. Mensen die uit de marathon komen zijn racers. Die rijden vooral tegen een opponent. Die klok zit gewoon niet in hun genen."
Anema wees Schouten de laatste twee jaar op het feit dat het uurwerk het enige instrument is dat haar het reële besef geeft wat haar mogelijkheden zijn. "Als je denkt dat je op de drie kilometer 3.50 kunt schaatsen en in werkelijkheid ben je in staat tot een tijd van 3.45, dan rijd je niet voor wat je waard bent."
Sterke aanloop
Als geen ander van de twintig rijdsters die op de 3.000 meter van start gingen, wist Schouten zaterdag wat ze waard was. Niet alleen de klok, ook de uitslagen logen in de olympische jaargang immers niet.
Met uitzondering van de massastart tijdens de World Cup van Salt Lake City, waar ze als vierde over de streep kwam, eindigde Schouten dit seizoen tijdens iedere internationale race waarop ze in Peking aan de start verscheen op het podium.
Op de vier nummers waarop ze in Peking in actie komt (naast de 3.000 meter staan ook de vijf kilometer, de ploegenachtervolging en de massa start nog op haar olympische agenda) kwam ze de voorbije jaargang vijftien maal in actie.
Twaalf keer ging ze als eerste over de streep. Alleen op de 'team pursuit' moest ze genoegen nemen met een tweede en derde plaats.
Relletje
Het was in Peking alleen zaak het hoofd koel te houden om te kunnen oogsten. Los van de gebruikelijke olympische stress werd de spanning de afgelopen week opgevoerd toen ze het middelpunt werd van een relletje.
Er stak in Peking een storm op nadat ze in een online-documentaire kritiek had geuit op Ireen Wüst, haar ploeggenote op de ploegenachtervolging.
"Jullie hebben het me vorige week niet gemakkelijk gemaakt", zei Schouten tegen de verzamelde journalisten, de boodschappers van het nieuws. En dat terwijl ze nog zo gewaarschuwd was door Anema: zet je telefoon bij aankomst in China uit en lees geen sociale media. "Maar ja, mijn familie en vrienden stuurden van alles door..."
Langebaanschaatsers rijden van kinds af aan tegen de klok.
"Soms vloog de spanning haar aan", vulde Anema haar aan. "Ze was bij vlagen onrustig. Het is knap dat ze uitgerekend in die vier minuten waarin het moest gebeuren daar goed mee om is gegaan."
Schouten wist de commotie naar eigen zeggen tijdig te kanaliseren. Eigenlijk had ze voor het startschot maar één vraag. Zou ze nu ook de wedstrijdzenuwen in bedwang kunnen houden?
In het olympisch dorp betrapte ze zich er zaterdagochtend op dat ze gespannen was. Ze maakte zich met tegenzin op voor een lange dag wachten tot haar eerste olympische race begon.
Toen ze tussen de middag een dutje probeerde te doen teneinde de tijd te doden, kon ze eigenlijk maar één ding bedenken. "Ik dacht: ik vind dit eigenlijk helemaal niet zo leuk."
Terwijl ze de slaap probeerde te vatten, nam ze zich voor vast te houden aan haar raceroutine. Was deze 3.000 meter er niet eentje zoals ze er al zo veel had gereden in haar carrière? En had ze deze tegenstanders niet al vaker getroffen? Nou dan.
"Ik wist: als ik iets anders ga doen dan ik gewend ben, gaat het niet goedkomen. Ik moest het gewoon niet groter maken dan het was."
Vertrouwen in versnelling
De Noord-Hollandse vertrouwde niet alleen op de resultaten die ze eerder deze jaargang had overlegd. Ze bleef ook rotsvast geloven in de verschroeiende versnelling in het tweede gedeelte van de race, haar handelsmerk.
Bij de doorkomst op 1.400 meter klokte ze nog de vijfde tijd. Daarna had ze aan vier ronden met een laatste omloop van 30,86 ruimschoots voldoende om met 3.56,93 in de voetsporen te treden van Carlijn Achtereekte, de verrassing van de drie kilometer van Pyeongchang 2018.
Met haar winnende tijd schreef Schouten na twee decennia het stokoude olympische record van Claudia Pechstein uit de boeken. Ze was een kind van negen jaar oud toen ze, gezeten op de bank in het ouderlijk huis in Zwaagdijk, de inmiddels 49-jarige Duitse op 10 februari 2002 in Salt Lake City naar 3.57,70 zag snellen.
Perfecte race bestaat niet, maar...
Ofschoon Schouten er op Chinese bodem in slaagde een negatieve split te rijden - een sneller tweede dan eerste deel van haar race - viel er volgens haar op deze zeven en een halve ronde tegen de Italiaanse Francesca Lollobrigida weinig tot niets aan te merken.
"De perfecte race bestaat niet. Maar deze was wel heel goed. Normaal heb je altijd wel een ronde die niet lekker loopt. Ik heb nu nergens ook maar íets laten liggen."
Haar grootste doel is inmiddels behaald, zo klonk het. "Ik zit midden in een droom. Dit neemt niemand me ooit meer af." Wat niet wegneemt dat Schouten meer wil. Om te beginnen op de 5.000 meter.
Het doel voor donderdag? "Een goede rit neerzetten." Haar tegenstanders weten wat dat voor hen betekent.
Bekijk hier nogmaals de gouden 3.000 meter van Irene Schouten:
