EMA keurt coronapil goed, 'maar geen dokter zal hem gelijk voorschrijven'

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft de coronapil Paxlovid van Pfizer voorwaardelijk goedgekeurd. De pil mocht van het geneesmiddelbureau al gebruikt worden in afwachting van de goedkeuring, maar Nederland koos ervoor om te wachten.

Artsen reageren terughoudend en wijzen op diverse haken en ogen. Zo zijn de onderzoeksresultaten waarop de goedkeuring is gebaseerd nog niet gepubliceerd en waren de proefpersonen allemaal ongevaccineerd en onderdeel van een risicogroep. Dat roept bijvoorbeeld de vraag op welk effect het medicijn heeft op de overgrote meerderheid die wel ingeënt is.

Onzekerheid

"We worstelen met de vraag voor wie het precies bedoeld is, wat het resultaat zou moeten zijn en hoe we het moeten uitvoeren", vat Leon van den Toorn, voorzitter de Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose, het samen. "Er zijn veel onzekerheden die morgen nog niet zijn opgelost", zegt hij in Nieuws & Co op NPO Radio 1.

Het is volgens hem natuurlijk goed nieuws dat de pil het virus kan remmen, maar de richtlijnen voor het gebruik ontbreken nog. Die kunnen ook nog niet worden opgesteld zolang de studieresultaten nog niet openlijk beschikbaar zijn, laat het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) weten. Het kan nog weken duren voordat zulke aanbevelingen zijn opgesteld.

'Geen dokter zal het nu voorschrijven'

"Ik denk dat nog geen enkele dokter dit middel nu meteen zal voorschrijven", zegt Mark de Boer, internist-infectioloog bij het LUMC. Hij is ook voorzitter van de SWAB, de stichting die adviezen opstelt voor de behandeling van covidpatiënten. "Het is nu ook nog niet beschikbaar."

Het middel van Pfizer is bedoeld voor volwassenen die net positief zijn getest op covid-19, bij een risicogroep horen en geen extra zuurstof toegediend krijgen. Dat kunnen bijvoorbeeld mensen met suikerziekte, kanker of overgewicht zijn. De kuur moet wel binnen vijf dagen na de eerste klachten worden gestart.

Ministerie: goed nieuws

Het ministerie van Volksgezondheid vindt het goed nieuws dat de pil is goedgekeurd. "Hoe meer medicatie tegen covid, hoe beter het is", zegt een woordvoerder van minister Kuipers. Hij hoopt dat het nieuwe middel zo snel mogelijk kan worden ingezet. Nederland doet mee aan de Europese inkoopprocedure, waarin wordt gekeken naar een eerlijke verdeling over de EU-lidstaten. Er zijn onderhandelingen gaande tussen de Europese Commissie en Pfizer.

Paxlovid is bedoeld om thuis in te nemen. In totaal moeten dertig pillen worden geslikt: vijf dagen lang, twee keer per dag drie pillen. De pil remt de virusdeling af, wat de kans op ziekenhuisopname of overlijden verkleint. Dat blijkt uit een studie onder ruim tweeduizend patiënten, met ten minste één onderliggende ziekte.

Na een behandeling met Paxlovid werd 0,8 procent van de patiënten voor minstens 24 uur in het ziekenhuis opgenomen. In die groep waren geen sterfgevallen. Van de patiënten die een placebo kregen werd 6,3 procent voor minstens 24 uur opgenomen. In de placebogroep waren er twaalf sterfgevallen.

Proefpersonen vooral besmet met delta

Een belangrijke kanttekening daarbij is dat deelnemers van de studie vooral besmet waren met de deltavariant. Volgens de fabrikant blijkt uit laboratoriumtests dat het middel ook goed werkt tegen omikron, maar artsen kunnen die claim nog niet zelf verifiëren.

Internist De Boer: "In de onderzoeksgroep moest je ongeveer 20 mensen een Paxlovid-kuur geven om één deelnemer uit het ziekenhuis te houden. Met de omikronvariant is de kans op ziekenhuisopname kleiner en moet je misschien wel 40 of 60 mensen behandelen om één opname te voorkomen. De vraag is dan of dat wel doelmatig is, of de voor- en nadelen tegen elkaar opwegen."

Combineren kan gevaarlijk zijn

Veel medicijnen mogen niet gecombineerd worden met het middel, legt Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), uit. Het college is namens Nederland betrokken bij de beoordeling.

"Er zijn veel interacties met andere geneesmiddelen", zegt De Boer. "Hierdoor kunnen medicijnen sterker of juist minder sterk werken. Dit kan zorgen voor gevaarlijke situaties."

De bijwerkingen van de pil beschrijft De Boer als mild: "Tijdelijke verandering van smaak, hoofdpijn, overgeven en het verhogen van de bloeddruk."