Minder leegstand doordat winkels veranderen in woningen

De leegstand van winkels is in 2021 gedaald van 7,5 naar 6,8 procent. Er stonden ruim 1750 minder panden leeg dan het jaar ervoor, meldt onderzoeksbureau Locatus. In vier gemeenten is het aantal leegstaande panden zelfs met meer dan een derde afgenomen: Deurne, Ridderkerk, Gouda en Oss.

"Dit is bijzonder", zegt Locatus-directeur Gertjan Slob. "De horeca, detailhandel en cultuursector behoren tot de zwaarst getroffen sectoren. We denken dan ook niet dat opbloeiende winkelstraten de verklaring zijn voor de afname van de leegstand." Hij zoekt eerder een verklaring in de overspannen woningmarkt.

De voorgaande jaren werd er niet zoveel tegen de leegstand van winkelpanden gedaan, zegt hij, maar daar is in 2021 wat in veranderd. "De waarde van een winkelpand is wat je er voor huurprijs voor kunt vragen. Die kan de afgelopen jaren in sommige situaties gehalveerd zijn. Bij woningen is het precies andersom, daar rijzen de huurprijzen de pan uit. Het is voor investeerders dus nu lucratiever om voor woningen te kiezen. Zeker met het oog op de toekomst, waar woningen verder in waarde gaan stijgen."

Onderstaande grafiek laat zien welke nieuwe bestemming de panden in 2021 kregen:

"De leegstand stond en staat heel hoog op ons prioriteitenlijstje", zegt Jack van Lieshout, centrummanager in Oss. In de Brabantse stad is afgelopen jaar voor zo'n dertig winkelpanden een nieuwe bestemming gevonden. "Leegstand is niet goed voor een stad. Het geeft een onaantrekkelijk, rommelig beeld. Zeker als de panden heel groot zijn, zoals het voormalige V&D-gebouw."

In de 'flexibele schil' rond de kern is de gemeente Oss makkelijk met het ombouwen van winkelpanden naar woningen. Waar in het centrum wonen boven winkels wordt gestimuleerd, laat de gemeente in de flexibele schil mensen wonen in winkels. "Sterker nog", zegt wethouder wonen Joop van Orsouw, "Daar hebben we een subsidieregeling voor, om investeerders een beetje in die richting in te duwen."

Als winkelpanden drie jaar leegstaan in de flexibele schil, vervalt de winkelvergunning. De wethouder merkt dat steeds meer beleggers er heil in zien om voor woningen te kiezen.

Lokale investeerders

De stad heeft lang last gehad van hoge leegstand, vertelt Van Orsouw: "Vijf jaar geleden hebben we daarom een actieplan gemaakt. In de flexibele schil mag er dus van functie worden gewisseld, maar in het centrum mag dat niet. Die panden moeten een publieksfunctie behouden, zoals een winkel, horeca of bibliotheek. Het centrum moet een plek blijven waar mensen elkaar kunnen ontmoeten."

Vijf jaar geleden was zo'n 65 procent van de panden in handen van lokale investeerders en 35 procent van institutionele beleggers, zegt centrummanager Van Lieshout. "Inmiddels is 95 procent van lokale investeerders. We hebben ons best gedaan die aan te trekken en je ziet het resultaat meteen. Zij zijn veel meer betrokken bij de stad."