Trump-aanhang verlegt aanval op democratie naar lokaal niveau
De aanhang van oud-president Trump roert zich in een nieuw verkiezingsjaar in Amerika. In belangrijke swing states bemannen zij meer en meer de Republikeinse zetels in lokale kiescommissies. Het doel is, daarover wordt niet geheimzinnig gedaan, om bij volgende verkiezingen de ratificatie van de uitslag te kunnen blokkeren.
Morgen is het precies een jaar geleden dat het Capitool in Washington werd bestormd door Trump-aanhangers. 6 januari 2021 was de dag waarop in het Amerikaanse Congres de ratificatie van de verkiezingsuitslag zou plaatsvinden. De bestorming was een poging dat proces te stoppen. Het mislukte, maar de aanval op het democratisch proces heeft zich verplaatst naar lokaal niveau.
"Guess what?" vroeg Steve Bannon vorige maand in zijn populaire podcast The War Room: "Wij gaan de kiescommissies overnemen." Trumps oud-adviseur Bannon herhaalt iedere aflevering dat de verkiezingen van vorig jaar gestolen zijn door Joe Biden, door middel van grootschalige fraude. Daarvan is in talloze rechtszaken nooit iets bewezen. Maar Bannon roept de Trump-aanhang nu op zich aan te melden als lid van lokale kiescommissies.
Uit de commissie gezet
En dat heeft effect, ondervond Michelle Voorheis uit het stadje Flint in Michigan aan den lijve. Voorheis zat daar dertien jaar lang in de lokale kiescommissie. "Saai papierwerk waar tot 2020 niemand interesse in had", zegt ze zelf. In het zaaltje waar de twee Democraten en twee Republikeinen na de verkiezingsdag samenkomen, legt ze gedetailleerd uit wat de commissie doet.
"We controleren hier of het tellen van de stemmen volgens de regels is verlopen, en tekenen daarna de uitslag af." Voorheis is Republikeins, maar in de verhalen over fraude gelooft ze niet. "Ik ben in al die jaren betrokken geweest bij oneindig veel hertellingen van stemmen en dat heeft nog nooit geleid tot een andere uitslag."
Zo werd een jaar geleden het Capitool bestormd:
En dat is precies de reden dat Voorheis na de verkiezingen van 2020 door haar eigen partij uit de kiescommissie werd gegooid. President Trump bleef herhalen dat er fraude was, partijgenoten gingen dat geloven en Voorheis moest het veld ruimen.
In haar kiesdistrict in Flint is haar plek in de kiescommissie nu ingenomen door een partijgenoot die herhaaldelijk heeft gezegd de verhalen over fraude wel te geloven. Volgens Voorheis met een duidelijk doel: "Hun plan is om heel boos te worden en twijfel te zaaien. En dan te weigeren de volgende verkiezingsuitslag goed te keuren."
De strategie is tijd kopen, chaos creëren en twijfel zaaien over de uitslag. Zo zal het vertrouwen verder afbrokkelen.
Op meerdere plekken in het land duiken verhalen op zoals die van Michelle Voorheis. Niet toevallig in staten waar Donald Trump vorig jaar nipt verloor, zoals Arizona, Georgia, Pennsylvania, en dus in Michigan. De oud-voorzitter van de Republikeinen in Michigan, Jeff Timmer, ziet hoe zijn partij is overgenomen door Trump-getrouwen. Hij slaat alarm over de kiescommissies.
"Mensen als Michelle Voorheis zijn vervangen door leden die hebben gezegd dat ze de vorige verkiezingen niet zouden hebben bekrachtigd. En de volgende ook niet gaan goedkeuren. Ze kondigen het al aan, het gebeurt voor onze ogen", zegt Timmer.
Wie het stemproces goed kent, weet volgens Timmer dat het blokkeren van de uitslag op lokaal niveau uiteindelijk weinig zin heeft. Als de kiescommissie weigert, komt er een rechter aan te pas, en die zal de telling alsnog goedkeuren. "Maar daar gaat het ze niet om," zegt Timmer. "De strategie is tijd kopen, chaos creëren en twijfel zaaien over de uitslag. Zo zal het vertrouwen verder afbrokkelen."
Veel woede en geweld
2022 is opnieuw een verkiezingsjaar: in november zijn de midterms, de tussentijdse verkiezingen voor zetels in het Congres. Beide Republikeinen uit Michigan zijn ervan overtuigd dat het opnieuw chaotische verkiezingen worden, net als de nasleep van de presidentsverkiezingen vorig jaar.
"Als je dit maar in een paar districten doet", zegt Voorheis, "is het vuurtje al opgestookt en het gewenste effect bereikt." Het verstoren van het ratificatieproces op lokaal niveau kan volgens haar opnieuw tot veel woede en uiteindelijk ook geweld leiden. "Die gezaaide twijfel uit zich in rellen, de bereidheid bij mensen om een Capitool te bestormen."
Timmer: "Ik denk dat zelfs de meeste Democraten, tot en met president Biden in het Witte Huis, niet in de gaten hebben hoe gevaarlijk dit is. Zij zitten nog aan het schaakbord te wachten op de volgende zet, terwijl hun tegenstander het bord al omver heeft gegooid en rustig de stukken zit op te eten."
