Gestort schelpgruis leidt tot meer mezen en andere vogels op Veluwe
Het strooien van schelpgruis in een heidegebied op de Veluwe bij Ede heeft een positief effect gehad op het aantal mezen en andere vogels in het natuurgebied. Via het gruis krijgen mezen meer kalk binnen, waardoor eieren vaker uitkomen en jonge vogels minder vaak botten breken, blijkt uit onderzoek van ecoloog Arnold van den Burg in opdracht van de gemeente Ede. Of het positieve effect aanhoudt, gaat hij de komende tijd bestuderen.
De vogels hebben het moeilijk op de Veluwe, omdat het natuurgebied erg zuur is. Planten en dieren kunnen de stoffen die ze hard nodig hebben, niet meer opnemen. "Het oppervlak ligt er nog, maar qua planten- en diersoorten is het tamelijk bar aan het worden", zegt Van den Burg.
Volgens de ecoloog is zure regen en de uitstoot van stikstof de oorzaak. Door die stoffen verzuurt de bodem. Daarbovenop leiden droge zomers ertoe dat de bodem nog zuurder wordt. "Daardoor kachelen gebieden achteruit, vooral op droge zandgronden in Oost-Nederland. Dieren die vocht nodig hebben, zoals slakken, gaan gewoon dood en doordat mezen die eten, speelt het probleem naar die vogels door", verklaart de ecoloog. "De verzuring is doorgeschoten."
Voedselketen
De gemeente Ede besloot vorig jaar daarom om de mezen een handje te helpen. Met een helikopter hadden ze heidegebied De Ginkel bekalkt met schelpgruis. "Mezen eten dat op en geven het ook aan hun jongen", zegt Van den Burg, die met zijn stichting Biosfeer het effect onderzocht. "Daardoor nam onder meer de eierschaaldikte weer toe."
Dat is volgens hem een snelle winst, maar er moet nog wel blijken of het schelpgruis ook op de lange termijn de natuur helpt. Volgens Van den Burg moeten bomen de kalk gaan opnemen, waardoor dat weer in de bladeren terechtkomt. "Die vallen dan weer op de grond, waar slakken ze opeten." En die slakken eten de mezen dan weer, waardoor zij ook weer profiteren van extra kalk. Zo moet de stof in de voedselketen terechtkomen.
Stikstofuitstoot verminderen
De belangrijkste manier om het zuurprobleem in natuurgebieden op te lossen, is door de stikstofuitstoot te verminderen, zegt Van den Burg. Volgens Omroep Gelderland hebben ook andere delen van de Veluwe last van een tekort aan calcium, waardoor daar ook al extra kalk is uitgestrooid.
Volgens de Nederlandse afdeling van het Wereld Natuur Fonds zijn op hoge zandgronden als de Veluwe 70 procent minder dieren dan in 1990. Voornamelijk de uitstoot van stikstof is daarvan de oorzaak, bleek uit een rapport van begin 2020.
