Hooggerechtshof VS buigt zich vanaf vandaag (maanden) over anti-abortuswet Mississippi
De discussie over abortus gaat verder in de Verenigde Staten. Het Hooggerechtshof beoordeelt vanaf vandaag een zaak die is aangespannen door de staat Mississippi. Als Mississippi in het gelijk wordt gesteld, dan kan dat grote gevolgen hebben voor het recht op abortus in het hele land. Waar gaat de zaak over en wat zijn de verwachtingen?
Mississippi wil sinds 2018 abortus na vijftien weken zwangerschap verbieden. De wet stuitte op veel verzet: een abortuskliniek vocht de wet aan en won. De staat stapte vervolgens naar een hogere rechtbank en verloor ook daar. Uiteindelijk is Mississippi naar het Hooggerechtshof gestapt, dat in mei zei de wet te beoordelen. Die zaak begint dus vandaag. De uitspraak in de zaak wordt echter pas in juni volgend jaar verwacht.
Ongrondwettelijk of niet?
"Een verbod op het plegen van abortus na vijftien weken zwangerschap betekent dus een abortusverbod nog voordat de foetus levensvatbaar is. Mississippi wil weten of een dergelijk verbod grondwettelijk is of niet. Dat is een directe uitnodiging om Roe v. Wade en Planned Parenthood v. Casey opzij te zetten", vertelt Kenneth Manusama, specialist in Amerikaans recht. "Eigenlijk wil Mississippi achterhalen of alle abortussen voor levensvatbaarheid ongrondwettelijk zijn."
Als Mississippi gelijk krijgt, wordt Roe v. Wade daarmee onwettig verklaard. Gevreesd wordt dat andere staten dan ook strengere regels of zelfs verboden invoeren tegen abortus.
Volgens The Washington Post heeft Mississippi al gezegd abortus dan helemaal te verbieden, behalve in het geval van verkrachting of als de moeder in levensgevaar is. "Tot nu toe moesten staten zich houden aan de uitspraak van het Hooggerechtshof. Als dat wegvalt, is de verwachting dat zo'n dertig staten een abortusverbod instellen", aldus Manusama.
"Er zullen natuurlijk ook staten zijn waar abortus toegankelijk blijft. Zo hebben New York en Virginia duidelijke en ruimhartige abortuswetten", vertelt Manusama. "Op dit punt kan er dus een tweedeling ontstaan in de Verenigde Staten. Er is al sprake van een culture war en de strijd om abortus is daar een van de belangrijkste frontlinies in."
De staat Mississippi is religieus-conservatief en wordt geleid door Republikeinen. In heel Mississippi, waar zo'n 3 miljoen mensen wonen, is nog maar één abortuskliniek. De Jackson Women's Health Organization, in de hoofdstad Jackson, neemt het op tegen de staat en krijgt daarbij steun van president Biden.
"Mississippi heeft eerder geprobeerd het recht te ondermijnen, bijvoorbeeld door met allerlei abortus-beperkende maatregelen de wet uit te hollen. Nu willen ze dus dat de uitspraak uit 1973 helemaal van tafel gaat", vertelt Manusama. "Maar als je naar de peilingen kijkt, zie je dat de meeste Amerikanen voor de abortuswet zijn. Veel religieuze-conservatieven voelen zich in het nauw gedreven. Via het politieke en juridische stelsel proberen ze nu alsnog hun standpunt door te voeren."
Bij de enige abortuskliniek in Mississippi, in de stad Jackson, staan vaak anti-abortusactivisten. Tegelijkertijd zijn er ook vrijwilligers die vrouwen naar binnen begeleiden:
Het Amerikaanse Hooggerechtshof bestaat uit negen rechters: zes conservatieven en drie liberalen. Van hen heeft oud-president Trump drie conservatieve rechters aangenomen. Rechter Clarence Thomas is de enige rechter die in het openbaar heeft gezegd dat Roe v. Wade en Planned Parenthood v. Casey verworpen moeten worden. De vraag is echter of de acht andere rechters daarin meegaan.
Manusama vermoedt dat het Hooggerechtshof uiteindelijk met een compromis komt. "Ik denk dat ze de gulden middenweg zullen bewandelen. Misschien laten ze abortus tot vijftien weken toe, maar op papier zullen ze het abortusrecht wel overeind houden. Ik verwacht niet dat ze de uitspraak uit 1973 van tafel vegen, ze zullen ook de legitimiteit van het Gerechtshof willen bewaren."
