Alarm over doodgeboortes na coronabesmetting, dit is wat we (niet) weten

Gynaecoloog Sam Schoenmakers sloeg vandaag in de Volkskrant alarm over doodgeboortes, die zijn veroorzaakt door een door het coronavirus beschadigde placenta. In de afgelopen maanden zijn er zeker dertien doodgeboortes daaraan te wijten, zegt de gynaecoloog van het Erasmus MC in Rotterdam.

Veel is nog onbekend over de infectie. Meer onderzoek is daarom nodig, zeggen Schoenmakers en Kitty Bloemenkamp, hoogleraar verloskunde aan het UMC Utrecht. Wat weten we en wat weten we niet? Vijf vragen en antwoorden.

Wat gebeurt er precies bij zo'n infectie?

De placenta bestaat uit twee delen: een moederdeel en een deel van het ongeboren kind, legt Schoenmakers uit. "We zien dat het coronavirus zich nestelt in de kant van moeder, en daar de cellen laat necrotiseren, die cellen gaan als het ware kapot. Dan komt er een soort neerslag op het vlak tussen het gedeelte van de moeder en het kind. Daardoor kunnen er minder voedingsstoffen van de moeder naar het kind gaan, en komt het kindje in gevaar."

Een deel van de dertien zwangere vrouwen had alleen lichte klachten door het coronavirus, en sommigen wisten zelfs niet eens dat ze besmet zijn geweest; de besmetting is later aangetoond met een test op antistoffen.

Hoe groot is de kans op zo'n infectie?

Die vraag is nu nog heel lastig te beantwoorden, zegt Schoenmakers. Meer onderzoek moet het risico precies uitwijzen. "We gaan nu in alle ziekenhuizen in Nederland onderzoeken of en hoe vaak het daar is voorgekomen. Die getallen volgen nog en dan kunnen we die dertien gevallen in perspectief zetten."

Er is een aantal infectieziekten dat de placenta kan infecteren; onderzoekers zien ongeveer een keer in de vijf jaar zo'n overlijdensgeval. Nu zijn er dus dertien gevallen in de afgelopen maanden. Maar daartegenover staat dat er ook veel meer coronabesmettingen zijn tijdens de pandemie. Hoe dan ook, is dertien gevallen "veel", zegt Schoenmakers. "Dit zijn sterftes die niet waren opgetreden als er geen coronabesmetting was geweest."

Bloemenkamp beaamt dat het precieze risico op doodgeboorte door een door het coronavirus beschadigde placenta nu nog moeilijk te zeggen is. "Er is wel reden om het verder uit te zoeken. Dit doen we momenteel met het Nederlandse registratiesysteem; de Nethoss."

Welke rol speelt de deltavariant van het coronavirus?

Schoenmakers zegt dat er een kans is dat het specifiek de deltavariant is - die dit jaar de dominante variant was - die deze infectie veroorzaakt. "We zien ook veel meer opnames van zwangere vrouwen op de IC in de afgelopen maanden, in vergelijking met vorig jaar."

Het lijkt erop dat de deltavariant tot meer complicaties bij zwangere vrouwen leidt dan de eerdere varianten, zegt Bloemenkamp. Ze verwijst naar cijfers uit het Verenigd Koninkrijk. "In de eerste golf had 1 procent van de vrouwen die positief getest waren en opgenomen in het ziekenhuis, een doodgeboorte. In de derde golf, dus tijdens de deltavariant, was dat 2 procent." Hoe die doodgeboortes zijn ontstaan, en of een geïnfecteerde placenta een rol speelde, is echter niet bekend.

Kunnen gevaccineerde vrouwen deze infectie ook oplopen?

Ook dat is nog lastig te zeggen. Schoenmakers benadrukt dat de kans dat je corona krijgt stukken kleiner is als je gevaccineerd bent. Dus de kans dat je deze infectie oploopt, is daarmee ook stukken kleiner. De dertien vrouwen die aanleiding waren voor het alarm slaan, waren allemaal niet gevaccineerd.

"Covid verloopt minder heftig als je gevaccineerd bent", vult Bloemenkamp aan. "Van de zwangere vrouwen die opgenomen zijn, is meer dan 95 procent niet gevaccineerd."

Wat is nu het advies voor zwangere vrouwen?

Over deze infectie is nog niet veel bekend. Maar dat een coronabesmetting grote gevolgen kan hebben voor een zwangere vrouw en het ongeboren kind, is duidelijk. Schoenmakers wijst op groot Amerikaans onderzoek onder meer dan een miljoen bevallingen; dat wees uit dat de kans op doodgeboorte twee keer zo groot als de vrouw is besmet met corona, dan als de vrouw niet besmet is met corona.

In het begin van de vaccinatiecampagne in Nederland was het advies voor zwangeren om zich te laten vaccineren iets terughoudend. "Omdat het een nieuw vaccin was, en iedereen wilde graag weten wat de bijwerkingen zijn", zegt Schoenmakers daarover. Maar Schoenmakers adviseert zwangere vrouwen nu om zich zeker wel te vaccineren. "We zien nu hoe verschrikkelijk ziek een zwangere vrouw kan worden van corona. Het vaccineren helpt je om te voorkomen dat je in het ziekenhuis komt, en zorgt er dus voor dat je je zwangerschap beter doorloopt."

Schoenmakers kan nog niet met zekerheid zeggen dat vaccineren ongeboren baby's beschermt. "Als je een vaccinatie neemt, ben je in ieder geval beschermd tegen corona. Dan ben je waarschijnlijk ook hiertegen beschermd. Alleen dat weten we nog niet. Daarom houden we het allemaal heel goed in de gaten."

Bloemenkamp houdt haar advies kort: "Mijn belangrijkste advies is: 'laat je vaccineren'."

Zij zijn niet de enigen, ook de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en het RIVM adviseren zwangeren zich te laten vaccineren.