'Bolsonaristas' blijven Braziliaanse president steunen, ondanks problemen
De kritiek op de Braziliaanse president Bolsonaro is niet mals. Een parlementaire onderzoekscommissie concludeerde begin deze week dat hij de grootste verantwoordelijkheid draagt voor de 607.000 coronadoden die er tot nu toe in het land werden geregistreerd. De senatoren willen zelfs dat Bolsonaro wordt aangeklaagd voor maar liefst negen verschillende misdrijven.
Het eindrapport van de parlementaire onderzoekscommissie komt op een moment dat de Braziliaanse economie maar niet op gang komt. Ruim veertien miljoen werklozen, gierende inflatie en veel te hoge overheidsuitgaven: het is niet goed voor de populariteit van de president.
De steun voor Bolsonaro daalt al geruime tijd, maar ongeveer een kwart van de kiezers blijft hem trouw. Dat is voldoende om bij de verkiezingen van volgend jaar vrijwel zeker te zijn van deelname aan een eventuele tweede ronde.
Kritiek onterecht
"Ik identificeer me met Bolsonaro omdat hij conservatief, politiek incorrect en authentiek is", legt Luiz Augusto uit. Hij is een echte 'bolsonarista', zoals aanhangers van de president worden genoemd.
Hij vindt de kritiek van de parlementaire onderzoekscommissie onterecht. "Het klinkt heel erg: ruim 600.000 coronadoden", verzucht Luiz Augusto. "Maar dit is een land met meer dan 200 miljoen inwoners: aantallen zijn hier altijd hoog." Hij vindt dat ook burgemeesters en gouverneurs verantwoordelijk zijn voor alles wat er misging tijdens de pandemie.
Luiz Augusto past in het plaatje dat politicoloog Guilherme Casarões van Bolsonaro's volgelingen schetst. Hij deed jarenlang onderzoek naar Bolsonaro en zijn aanhangers. "Het zijn vaak witte, iets oudere mannen uit de middenklasse."
"We hebben dertien jaar lang een linkse regering gehad en Bolsonaro profileert zich als anti-links", vertelt Casarões. "Hij heeft ook een nieuw element in de Braziliaanse politiek geïntroduceerd: geloof. Deze president is religieus nationalistisch en dat trekt veel mensen aan. Maar Bolsonaro is vooral ook anti-establishment, hij zegt te strijden tegen de corruptie in de Braziliaanse politiek."
Bolsonaro als slachtoffer
Die strijd tegen de gevestigde orde raakt een gevoelige snaar bij veel 'bolsonaristas'. "Onze president knokt tegen het systeem", legt Luiz Augusto uit. "Het systeem valt hem constant aan, want ze willen van hem af."
"Bolsonaro is er goed in geslaagd om zich in een slachtofferrol te plaatsen", zegt politicoloog Casarões. "Hij is een slachtoffer van het systeem, de pers, gouverneurs, het Hooggerechtshof. Op sociale media klaagt hij constant dat hij wordt tegengewerkt en dat is een populistische, effectieve manier om steun te behouden." Casarões vergelijkt Bolsonaro met een sekteleider: "Hij is feilloos, Bolsonaro maakt geen fouten. Als je kritiek hebt, plaats je je buiten de beweging", aldus de politicoloog.
Luiz Augusto moet er een beetje om glimlachen. "Natuurlijk is de president slachtoffer. Ze proberen hem van alle kanten zwart te maken. Ze schilderen Bolsonaro af als een incapabele president, zodat hij geen kans maakt bij de verkiezingen volgend jaar."
Luiz Augusto denkt niet dat dat gaat lukken. "We hebben een president waarvoor mensen de straat opgaan, terwijl elke andere kandidaat nauwelijks mensen kan mobiliseren. De straat is van ons."
Het gaat bij de verkiezingen ook om hoeveel mensen je afwijzen
Politicoloog Guilherme Casarões knikt: "We zagen op Onafhankelijkheidsdag, vorige maand, dat Bolsonaro nog steeds heel veel mensen kan mobiliseren, maar statistisch gezien zegt dat niet zoveel. Het geeft alleen de indruk dat Bolsonaro populairder is dan uit de peilingen blijkt. Hij gebruikt de straat als tegenwicht tegen slechte peilingen. Dan zegt hij tegen zijn aanhangers dat de pers liegt, wijzend op de hoeveelheid mensen die voor hem de straat op gaan."
Beweging blijft
Over een klein jaar zijn er presidentsverkiezingen. "Een kwart van de kiezers steunt Bolsonaro, dat is een grote groep. Maar bij de Braziliaanse verkiezingen telt ook mee hoeveel mensen een kandidaat afwijzen. Als je voor zeventig procent van het electoraat onacceptabel bent, win je geen tweede ronde." Wat dat betreft ziet het er nu niet goed uit voor Bolsonaro in de peilingen.
Maar als Bolsonaro niet wordt herkozen, betekent dat niet het einde van het gedachtegoed waar hij voor staat, denkt Casarões. "Bolsonaro vertegenwoordigt een grote, conservatieve beweging. Die is religieus en voor wapenbezit. Dat blijft."
Het is een van de weinige observaties van de politicoloog waarmee Luiz Augusto het wel eens is. "Wij weten ook wel dat er een dag komt dat Bolsonaro weggaat", zegt de fanatieke 'bolsonarista'. "Maar onze beweging blijft."
