Braziliaanse huishoudens wankelen onder inflatie, Bolsonaro krijgt de schuld
In veel landen stijgen de prijzen, nu de vraag naar goederen en diensten na anderhalf jaar pandemie weer aantrekt. Maar terwijl op veel plekken ook de economie weer aantrekt, komt de Braziliaanse economie maar niet op gang. Sommige economen spreken zelfs van stagflatie, een deprimerende combinatie van stagnatie en inflatie.
In de praktijk komen door de forse prijsstijgingen miljoenen Brazilianen verder in de problemen. Neem de familie Moura in São Paulo. Veertig jaar geleden kochten Omar en zijn vrouw Toninha een klein appartementje in een omheinde woonwijk van de wereldstad.
Ze brachten er twee kinderen groot: Vanessa en Omar 'Júnior'. "We waren een typische middenklasse-familie", zegt Toninha trots. Die tijd is voorbij. "Nu kun je ons echt wel arm noemen", verzucht Vanessa. Door de pandemie verloor ze haar baan. Vanessa woont weer bij haar ouders, met haar tienjarige zoon. Ook haar broer Júnior werd werkloos, en woont weer thuis: met vijf mensen op 55 vierkante meter.
100 real voor boodschappen
Het pensioentje van Omar en Toninha is niet voldoende om alle rekeningen van te betalen, beiden vullen hun inkomen aan. Hij repareert kapotte televisies en andere elektronica, zij verkoopt kleding. De inflatie is het gesprek van de dag, niet alleen bij de familie Moura. Het raakt zo'n beetje iedereen, en roept bovendien angstige herinneringen op.
"Kijk", zegt econoom Thomaz Sarquis, terwijl hij zijn mouwen oprolt. Aan de binnenkant van zijn biceps heeft hij een grillige grafiek laten tatoeëren. "De geschiedenis van de inflatie in ons land." Hij wijst op een uitschieter naar boven. "Dat was de tijd van hyperinflatie, in de jaren negentig stegen op een gegeven moment de prijzen op jaarbasis ruim 6000%. Veel mensen weten dat nog goed en zijn als de dood dat zoiets weer kan gebeuren."
Al verwacht Sarquis niet dat het weer zo erg wordt als toen, duidelijk is dat de prijzen voorlopig nog wel even blijven stijgen. Dat merkt de familie Moura elke dag. "We hebben nog 100 real over voor de boodschappen", zegt Vanessa terwijl ze naar de supermarkt loopt. Omgerekend is dat zo'n zestien euro tegen de huidige wisselkoers.
Perfecte storm
Bij de slager bestelt ze voor vijftien real rundvlees, een zielig zakje. "Dit is niet genoeg voor vijf mensen", zegt Vanessa. "Dan maar kip." Maar bij de poelier blijkt ook kip duurder te zijn geworden. "Bijna in prijs verdubbeld, als je het vergelijkt met begin dit jaar", verzucht ze.
"De situatie in Brazilië lijkt ernstiger dan in de meeste andere landen waar de prijzen op dit moment stijgen", zegt econoom Thomaz Sarquis. "We hebben te maken met een perfecte storm, verschillende grote schokken tegelijk. Brazilië kampt met een historische droogte, waardoor levensmiddelen en de prijs van elektriciteit duurder zijn geworden." Brazilië is erg afhankelijk van waterkrachtcentrales.
Dat we het nu nog redden om alles te betalen en genoeg eten op tafel te zetten, is een wonder
"Daarnaast is er de politieke chaos", vervolgt Sarquis. President Bolsonaro heeft het geregeld aan de stok met het Congres en het Hooggerechtshof.
"Die instabiliteit creëert veel onzekerheid. Dat heeft weer een negatief effect op de real, een van de munten wereldwijd die het afgelopen jaar het sterkst in waarde is gedaald." Een dure dollar werkt door op de Braziliaanse prijzen, benadrukt de econoom. "Tot slot geeft Brazilië veel meer uit dan het verdient, en ook dat zorgt voor meer inflatie."
Vanessa merkt het in haar portemonnee. Die is zo goed als leeg, terwijl haar boodschappenwagentje nog niet voor de helft is gevuld. Ze rekent 98,70 real af, vrijwel het hele budget voor boodschappen van de familie Moura voor de rest van de week.
Ze maakt zich zorgen over de toekomst. "Dat we het nu nog redden om alles te betalen en genoeg eten op tafel te zetten, is een wonder", zegt ze. "Maar we kunnen niet blijven toveren."
Bolsonaro verantwoordelijk voor inflatie
Ze geeft president Bolsonaro de schuld, en dat doen zelfs haar ouders. Toninha en Omar stemden allebei op Bolsonaro, maar zijn nu teleurgesteld. "Die man moet weg", zegt Toninha onder het eten. "Zolang hij president blijft denk ik niet dat de situatie verbetert."
Uit een recente peiling blijkt dat 75 procent van de ondervraagde Brazilianen vindt dat Bolsonaro op zijn minst gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de inflatie.
Er zijn twee stukjes kip per persoon, met sla, rijst en bonen. Vandaag is het gelukt, maar of er morgen ook genoeg eten is voor iedereen, is voor de familie Moura tegenwoordig niet meer zo zeker.
