Oxfam: rijke landen en farmaceuten breken vaccinbeloften aan arme landen
Rijke landen en farmaceuten leveren veel minder coronavaccins aan arme landen dan ze hebben beloofd. Dat meldt ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib op basis van een onderzoek van een wereldwijde coalitie van ngo's.
Van de 1,8 miljard coronavaccins die via het Covax-programma zijn toegezegd, zijn volgens Oxfam Novib pas 260 miljoen doses geleverd, oftewel 14 procent. Nederland is volgens de organisatie een van de landen die hun beloftes nog niet zijn nagekomen.
In het onderzoek, A Dose of Reality, worden toezeggingen die farmaceuten en wereldleiders sinds het begin van de pandemie hebben gedaan tegen het licht gehouden. Het blijkt dat sinds het begin van de pandemie maar 0,7 procent van alle geproduceerde vaccindoses naar lage-inkomenslanden is gegaan, aldus het rapport.
Het aantal vaccins dat gereserveerd werd voor arme landen en hoeveel daarvan inmiddels geleverd is:
Mede door de achterstallige leveringen hebben arme landen een grote achterstand opgelopen met vaccineren. Zo is in Afrika pas 2,6 procent van de hele bevolking volledig gevaccineerd, tegenover bijvoorbeeld dik boven de 80 procent in Nederland.
De onderzoekers roepen wereldleiders op de coronavaccins wereldwijd tegen kostprijs beschikbaar te maken. "Het is tijd om het pad van gebroken beloften en het beschermen van de winst van een kleine groep te verlaten en koers te zetten naar de snelste weg uit de pandemie", schrijven ze in het rapport.
Het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid zegt begrip te hebben voor het ongeduld bij Oxfam Novib en er hard aan te werken om de beloften voor lage-inkomenslanden na te komen. Het ministerie hoopt nog steeds voor het einde van het jaar het toegezegde aantal van 27 miljoen vaccins te halen, grotendeels via het Covax-programma. "En dat zijn er meer dan in Nederland zijn gezet", benadrukt een woordvoerder.
Volgens het ministerie zijn tot nu toe 2 miljoen vaccins gedoneerd, waarvan een half miljoen aan Covax en de rest rechtstreeks aan landen. En de komende weken verwacht Volksgezondheid nog eens 10 miljoen vaccins beschikbaar te kunnen stellen.
Verkopen aan de hoogste bieder
Volgens Ella Weggen van de ook bij de ngo-coalitie aangesloten maatschappelijke organisatie Wemos, is de vaccinatie-achterstand in armere landen te wijten aan de werkwijze van farmaceuten en overheden van rijke landen. "Farmaceuten verkopen de vaccins voornamelijk aan rijke landen, aan de hoogste bieder."
En die overheden geven eerst voorrang aan het vaccineren van hun eigen bevolking, terwijl ze over het algemeen meer doses hebben gekocht dan ze nodig hebben, zegt Weggen. "Canada heeft bijvoorbeeld negen keer meer doses dan inwoners."
Om snel meer vaccins in arme landen te krijgen, is het volgens Weggen belangrijk dat farmaceuten hun kennis over de productie van vaccins gaan delen. Dat gebeurt nu namelijk niet. "De farmaceuten blijven vasthouden aan het intellectueel eigendom, terwijl die kennis veilig gedeeld zou kunnen worden via een speciaal door WHO ontwikkeld platform. Dan zouden fabrieken in lagelonenlanden zelf de vaccins kunnen produceren, en houdt de WHO de kwaliteit in de gaten."
Verder is Weggen het eens met het pleidooi van WHO-chef Tedros dat rijke landen hun vaccins niet moeten gebruiken voor een zogeheten 'boosterprik' voor de eigen bevolking.
Vaccineren in arme landen is namelijk niet alleen belangrijk voor de gezondheid van de lokale bevolking, maar ook in het belang van het welvarende Westen, benadrukte Marjolein van Egmond, hoogleraar immunologie van het Amsterdam UMC, afgelopen zomer nog. Anders bereiken nieuwe varianten van het virus uiteindelijk ook de westerse wereld. "Het is een belang op de lange termijn."
