Peilingwijzer: D66 verliest meer terrein in moeizame formatie
Kort na de start van de inhoudelijke onderhandelingen over een nieuwe coalitie gaat D66 er in de Peilingwijzer stevig op achteruit. Eind juni stond de partij van Sigrid Kaag nog op 19 tot 25 Kamerzetels in dit gewogen gemiddelde van de Nederlandse zetelpeilingen. Halverwege oktober zijn dat er zo'n vijf minder: 14 tot 20 zetels.
Dat is ver achter de grootste partij, de VVD, die op 34 tot 38 zetels uitkomt. Waar D66 bij de verkiezingen van afgelopen maart nog duidelijk de tweede partij van het land was, moet het die positie nu delen met de PVV (17-20). Verder valt op dat het CDA onverminderd laag blijft staan met 5 tot 9 zetels, een halvering ten opzichte van het huidige aantal in de Tweede Kamer.
Strategische stemmers
Volgens politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, stond D66 al langer op verlies, en zet die trend door na de beslissing van D66 om toch te gaan onderhandelen met de huidige coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie. Hij verwijst daarbij naar onderzoek van I&O Research, dat laat zien dat dit een teleurstelling is voor de strategische kiezers die hadden gehoopt dat winst voor D66 een links-progressief kabinet dichterbij zou brengen.
Niet verrassend, laat datzelfde onderzoek van I&O Research zien, verliest D66 dan ook vooral kiezers aan Volt, GroenLinks en de PvdA. Volt komt in de Peilingwijzer uit op 5 tot 9 zetels, GroenLinks op 9 tot 13 en de PvdA op 8 tot 12 zetels.
Populariteit Kaag sterk gedaald
De moeizame formatie en de sterk afgenomen populariteit van Kaag zijn de voornaamste redenen voor D66 stemmers om te switchen, zegt onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. "Kiezers geven Kaag nu gemiddeld het rapportcijfer 4,6. Ter vergelijking: in maart was dit nog een 6,1. Samen met Geert Wilders van de PVV krijgt zij nu de laagste beoordeling van de leiders van de grootste partijen."
Politicoloog Louwerse vindt het verder tekenend dat de sterke versplintering die de verkiezingsuitslag te zien gaf, in de Peilingwijzer doorzet. Behalve Volt staat ook een andere nieuwkomer, BBB, met 4 tot 8 zetels hoger dan afgelopen maart. JA21 komt op hetzelfde aantal uit.
Aan de linkerkant van het politieke spectrum blijft de SP ongeveer gelijk op 7 tot 11 zetels en de Partij voor de Dieren op 5 tot 9. De ChristenUnie scoort 5 tot 7 zetels en is daarmee groter dan Forum voor Democratie, dat op 2 tot 6 uitkomt.
Bij de kleinste partijen blijft de SGP stabiel op 2 tot 4, komt Denk uit op 1 tot 3 en zijn Bij1 en 50 Plus in de gevarenzone met respectievelijk 0 tot 2 en 0 tot 1 zetels.