Nepreviews zijn hardnekkig fenomeen, maar nieuwe wet is 'grote winst'

Een tochtige hotelkamer of schoenen die na twee keer dragen uit elkaar vallen: valse recensies op het internet kunnen consumenten flink op het verkeerde been zetten.

Een vandaag aangekondigd verbod op online neprecensies en betaalde recensies moet hier een einde aan maken. Volgens de wetgevers en handhavers een goede stap voorwaarts, maar anderen zijn sceptisch of er definitief een eind aan komt.

In de nieuwe wet wordt de verantwoordelijkheid echt neergelegd bij de aanbieder of platform. Die moet zich er voortaan van verzekeren of de gepubliceerde beoordelingen echt afkomstig zijn van mensen die het product hebben gebruikt.

Houdt een digitaal platform zich niet aan de regels, dan kan een boete volgen tot 4 procent van de omzet. Het wetsvoorstel "modernisering consumentenbescherming" is de uitwerking van een Europese richtlijn, waardoor consumenten in de hele EU dezelfde bescherming krijgen.

Dezelfde regels moeten uiterlijk eind mei 2022 tegelijkertijd in de hele EU worden toegepast en kunnen grote spelers door landen gezamenlijk worden aangepakt en beboet.

'Laat maar zien hoe je het hebt geregeld'

Dat deze wetgeving voor heel de EU gelijk wordt getrokken is de grote winst, zegt ACM-woordvoerder Saskia Bierling. "Online misleiding is al verboden, maar de bestaande regels zijn algemener. Nu hebben we grensoverschrijdende wetgeving. In de EU waren landen waar überhaupt nog geen boetes hiervoor konden worden opgelegd. Bij grensoverschrijdende acties worden ook hoge boetes mogelijk."

Op gebied van handhaving van de regels verandert ook wat, zegt Bierling. "Met de nieuwe regels moet degene die gebruikmaakt van reviews vooraf checken of het wel een echte consument is die erachter zit. De verantwoordelijkheid komt nu heel concreet bij de handelaar te liggen. De handelaar moet checks uitvoeren, de ACM vraagt hoe geverifieerd is of recensies echt zijn."

De controle hierop wordt volgens Bierling nu mogelijk eenvoudiger. "We kunnen nu direct terug naar de handelaar die reviews plaatst: 'Laat maar zien hoe je het hebt geregeld aan de voorkant'. De hoop is dat webwinkels en platforms nu zelf strikter gaan controleren. Voor de consument is nep van echt onderscheiden nog heel moeilijk."

Veertig slechte recensies

Het gaat hier in het wetsvoorstel om alle valse reviews, zowel negatief als positief, zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken. "Dus als een ondernemer last krijgt van valse negatieve recensies op Facebook, dan is Facebook hiervoor verantwoordelijk."

Ondernemer Marc Hoekstra (39), is zo iemand. "Ik had een winkel in zakelijke telefonie in Leeuwarden. In mijn straat zat een winkel met tweedehands spullen, die met een busje goederen vervoerde. Dat busje stond op de stoep voor onze winkel, waardoor voorbijgangers de weg op moesten lopen om er langs te kunnen."

Toen Hoekstra daar iets van zei tegen de eigenaar, kwamen er diezelfde dag slechte recensies op zijn Facebookpagina te staan. " Facebook-support reageerde niet toen ik dit meldde, dus toen heb ik maar de recensiemogelijkheid uitgezet. Want anders zien klanten veertig slechte recensies bovenaan staan, dat geeft toch een raar beeld."

Hardnekkig fenomeen

Hoekstra denkt wel dat de nieuwe wet zou kunnen helpen. "Het zou mooi zijn als er meer slagkracht komt om dit soort dingen tegen te gaan, al is het misschien moeilijk te bewijzen dat iemand kwade bedoelingen heeft."

Woordvoerder Gerard Spierenburg van de Consumentenbond zegt dat alles staat of valt bij goede handhaving. "Nepreviews zijn een hardnekkig fenomeen, dat ga je met deze wet en handhaving nooit helemaal kunnen uitroeien, maar je moet ergens beginnen."